عضو هیات علمی دانشگاه فرهنگیان موفق به ساخت و بهبود عملکرد داروهای ضدسرطان با نانوحامل های پلیمری شد

عضو هیات علمی دانشگاه فرهنگیان و معاون آموزشی، پژوهشی و فرهنگی پردیس شهید مفتح شهرری، موفق به ساخت نانوحامل دارویی از پلیمرهای زیست تخریب پذیر شد.

این نانوحامل جهت حمل گونه ای داروی ضد سرطانی و رهش هدفمند آن در سلول های سرطانی طراحی شده است. این تحقیقات در مقیاس آزمایشگاهی صورت گرفته است و نتایج آن در صنایع پزشکی و داروسازی کاربردی خواهد بود.

سیستم های دارورسانی هدفمند بر پایه ی فناوری نانو، در سال های اخیر بسیار مورد توجه بوده و موجب بهبود چشمگیر در درمان های دارویی شده اند. در این کار تحقیقاتی نیز در جهت توسعه کاربردهای این گروه از داروها، تهیه و پوشش دار کردن نانوذرات مغناطیسی با کوپلیمرهای زیست سازگار به عنوان یک بستر مناسب برای داروی ضد سرطان دوکسوروبیسین انجام گرفته است.

به گفته ی شریف کامیابی، مجری طرح، پوشش کوپلیمری مورد استفاده در این کار زیست سازگار، با قابلیت فرسایش در محیط شیمیایی بدن، و غیر سمی است. از طرفی به دلیل سهولت سنتز و دامنه ی وسیع و قابل کنترل اندازه ی ذرات، آبدوستی و قابلیت پیوند فیزیکی و شیمیایی با دارو، توانایی بارگذاری داروی دوکسوروبیسین را با بهره ای بالا داشته است. این ویژگی ها دلیلی بر افزایش کارآیی دارو شده و در محیط های مشابه سلول های سرطانی رهش دارو را نسبت به موارد گزارش شده ی قبلی بسیار بهبود داده است. از طرفی به علت داشتن خاصیت مغناطیسی به راحتی قابل هدایت است.

محقق پردیس شهید مفتح شهرری در ادامه عنوان کرد: «یکی از قوی ترین و پرمصرف ترین داروهای ضد سرطان، دوکسوروبیسن (doxorubicin) است که از طریق ممانعت از تشکیل اسیدهای نوکلئیک در درون سلول های سرطانی عمل می کند. این دارو عوارض جانبی نامطلوب زیادی دارد. به کمک این نانوسیستم هوشمند، دارو مستقیماً به بخش سرطانی منتقل شده و در نتیجه از عوارض داروی ضد سرطان به شدت کاسته و موجب بهبودی سریع تر بیماران می گردد. بعلاوه، با کاهش میزان هر دوز، از نظر اقتصادی نیز بسیار مقرون به صرفه است.»

در توضیح نحوه ی عملکرد نانوسیستم های انتقال دارو باید گفت نانوذرات به دلیل اندازه ی کوچک می توانند از سدهای سلولی (مانند غشاها) به داخل سلول نفوذ کرده و به طور مؤثر باعث انباشته شدن دارو در بافت هدف گردند. بدین ترتیب سمیت عوامل درمانی کاهش یافته و فقط سلول های بافت مورد نظر تحت تأثیر قرار می گیرند. لذا اثری بر سلول های نرمال مجاور گذاشته نمی شود و بازده درمان افزایش می یابد.

این محقق تفاوت مطالعات صورت گرفته را با تحقیقات قبلی را بدین شرح بیان کرد: «در اینجا سعی شده است با روشی جدید، کوپلیمریزاسیون رادیکالی (NIPAAm,NVP)( پلیN-ایزو پروپیل اکریل آمید- کو-N- وینیل پیرولیدون) طوری انجام شود که مونومرها دارای ترتیب خاصی شده و به این ترتیب حساسیت آن ها نسبت به دما و pH در دفعات سنتزی قابل کنترل تر گردد.»

 نتایج نشان داده اند که این کوپلیمرها به علت ویژگی های خاص از جمله داشتن(دمای بحرانی حلالیت پایین)( پلیمر به دلیل افزایش برهمکنش های بین بخش های مختلف آن دچار تغییر می شود. تغییر حالت در برابر افزایش دما در پلیمر دمای بحرانی حلالیت پایین (LCST) نامیده می شود . در واقع زمانی که محلول پلیمر در دمای پایین تر از LCST است پلیمر به صورت محلول و کاملاً همگن در حلال خود است. این در حالی است که با افزایش دمای محلول پلیمر به بالا تر از دمای LCST محلول دو فاز شده و به اصطلاح به نقطة ابری شدن می رسد. ( LCST) بالا، قابلیت های خوبی برای بارگذاری و رهش دارو نسبت به موارد گزارش شده ی قبلی (پلی N-ایزوپروپیل اکریل آمیدها) دارند. ضمن اینکه به این روش، کوپلیمرهای به راحتی قابل تهیه بوده و نیاز به شرایط خاصی ندارند و همچنین سازگاری خوبی با محیط زیست داشته و قابل فرسایشند.

نتایج این کار تحقیقاتی در مجله ی Applied Surface Science (جلد 320، شماره 1، سال 2014، صفحات 301 تا 308) به چاپ رسیده و از همکاری شریف کامیابی با پرفسور داود حبیبی- عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلی سینای همدان و پرفسور محمد مصطفی پور امینی- عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی تهران آمده است.


نظرات کاربران