تربیت معلم دانمارک
تربیت معلم دانمارک
مترجم: مهرناز احمدی-رئیس دفتر معاونت دانشجویی دانشگاه فرهنگیان
آنچه در پی میخوانید، ترجمه مقاله ای است از یک دبیر بازنشسته دانمارکی به اسم پیر بریگنگارد که کتاب های متعددی در مورد سیاست مدرسه، تدریس و غیره. نوشته است. ایشان سال ها عضو شورای شهر و مسئول تعلیم و تربیت جوانان در شهر کوپنهاگن بوده اند و هم اکنون مشاور در شورای ملی تعلیم و تربیت وزارت آموزش و پرورش دانمارک هستند.
سه نوع تربیت معلم در دانمارک وجود دارد: 1)تربیت اجتماعی پیش از دبستان، فعالیت های اوقات فراغت، باشگاه های ورزشی و غیره2 ) تربیت معلم مختص آموزگار مقطع ابتدایی3. تربیت دبیر دبیرستان ها.نظام تربیت معلم همچون نظام آموزشی در دانمارک پیچیده است.قصد من این است که مطلب را ساده کنم و با مقدمه ای از نظام تعلیم و تربیت در دانمارک آغاز می کنم.
نظام تعلیم و تربیت
تقریباً همه والدین، زنان به همراه مردان خارج از خانه کار می کنند یا درس می خوانند. در نتیجه، تقریباً تمام بچه ها در مراکز پیش دبستانی شرکت میکنند: شیرخوارگاه ها و مهدکودک ها ( 1 تا 6 سال). هیچ آموزش سنتی وجود ندارد. تمرکز بر پیشرفت زبان بچه ها، نگرش اجتماعی، حس کنجکاوی، دانش، اعمال حرکتی و غیره است.بازی ها، گردش ها و سایر فعالیت ها محوری هستند.
زمانی که بچه 6 ساله می شود ، دبستان را آغاز می کند. اولین سال دبستان نوعی پیش دبستانی درداخل مدرسه است (پایه صفر). این پایه توسط معلمانی که تحصیلکرده علوم اجتماعی هستند، اداره می شود.دبستان از پایه یک تا 9 یا 10 ادامه پیدا می کند. به طور معمول، بچه به پایه ای از 0 تا 9 تعلق می گیرد. بسیاری از معلمان در آموزش به بچه های کوچک یا بزرگتر تخصص دارند. معلمان همه درس ها را تدریس نمی کنند، تخصص های خاصی وجود دارد.
مدرسه ابتدایی تا پایه نهم اجباری است. دانش آموزان با اخذ مدرک این دوران را به اتمام می رسانند. حدود 95 درصد از جوانان بعد از دبستان به دوره تحصیلی جوانان راه پیدا می کنند.مشکلی در رابطه با ترک تحصیلی ها وجود دارد.تنها حدود 85 درصد از آنها دوره آموزشی جوانان را به اتمام می رسانند.
حدود 70 درصد بعد از پایه 9 یا 10 وارد دبیرستان می شوند. بعضی درس ها اجباری و مابقی انتخابی هستند: علوم طبیعی، علوم زیستی، علوم اجتماعی، زبان های خارجه و غیره. بعضی دانش آموزان نیز به مدارس مختلف فنی و حرفه ای میروند. معمولاً دبیرستان سه سال به طول می انجامد و با اخذ مدرک پایان می پذیرد. اکنون جوانان 18 تا 20 سال سن دارند.
دبیرستان دروازه ورود به دانشگاه و دانشکده است. خیلی از جوانان برای کار، سفر، گذراندن واحدی در یک دبیرستان محلی، قبل از اینکه تحصیلات نهایی شان را شروع کنند، یک تا دو سال فرصت مطالعاتی میگیرند.
ویژگی های متعارف نظام تربیت معلم:
هم مدرسه ها و هم نظام تربیت معلم باید دارای برخی ویژگی های متعارفی باشند. برنامه های درسی وزارت آموزش و پرورش کلی و مختصر و بدون جزئیات است. برای یک درس، قابلیت ها، دامنه مهارت ها و دانش به طور مختصر تعریف شده اند. برنامه های درسی برای درس زبان انگلیسی در دبستان (اجباری از پایه 1 تا 10) 4 تا 5 صفحه است و برای دبیرستان 4 صفحه است. بدین معنی که معلمان تا حد زیادی در برنامه ریزی و اجرای تدریس از تعهد و آزادی برخوردار هستند.انتخاب کتاب های درسی از بازار با تصمیم گیری مدرسه و معلم است. معمولاً گروهی از معلمان هستند که کتاب را خریداری می کنند. کتاب ها به صورت رایگان به دانش آموزان دبستان و دبیرستان قرض داده می شود.در تربیت معلم فقط آموزش رایگان است و کتاب ها رایگان نیستند.
اما لطفا توجه کنید: معلم ها در تصمیم گیری ها تنها نیستند! آنها به نوعی هماهنگ کننده های مطالبات افرادی دیگر هستند: والدین، دانش آموزان، همکاران و غیره.
چرا چنین نظامی در دانمارک داریم؟
جواب 1: تمام کلاس ها و دانش آموزان یکسان نیستند. تدریس باید با یک مدرسه (فرهنگ محلی)، با یک کلاس و تا حد خاصی با یک دانش آموز متناسب باشد. ما باید در آموزش ها تفاوت قائل شویم تا همه دانش آموزان بتوانند بهترین نتیجه ممکن را به دست آورند. همه طرح های تدریس با تحلیل یا ارزیابی از گذشته و موقعیت شکل میگیرند. امروزه تدریس نظم یافته ترشده است با کار گروهی معلمان که کلاس و درس مشترک دارند و به همدیگر کمک می کنند و مشوق هم هستند.
جواب 2: گفتگوی دموکراتیک پایه و اساس تعلیم و تربیت و جامعه در دانمارک است. در پیش دبستان ها و دبستان ها والدین اکثریت اعضای شوراها را تشکیل می دهند. شوراها بر اصول کلی آموزش و فعالیت ها و اولویت های در نظر گرفته شده در بودجه نقش دارند. آنها می توانند برنامه های خاصی برای مدرسه در جهت جهانی شدن در نظر بگیرند، به عنوان مثال در اولویت قرار دادن موسیقی یا فعالیت های آموزشی خارج از مدرسه و غیره. در هر دبستانی یا دبیرستانی یا مرکز تربیت معلم شورای مشورتی معلمی و دانش آموزی وجود دارد.
در مدارس ابتدایی 1 تا 2 بار در سال جلسات سه جانبه بین کودک، والدین و معلم مسئول درباره یادگیری، شرایط و فضای کلاس و هرچیزی که در روند بهبود آموزش موثر باشد، برگزار می شود. در دبیرستان ها هر معلمی به همراه کلاس باید تدریس را ارزیابی کند و در مورد برنامه های آتی گفتگویی داشته باشند. حد اقل معلم باید یک بار در سال با یک دانش آموز خاص گفتگویی داشته باشد برای ارزیابی تدریس، نتایج و هر آنچه که برای عملکرد بهتر لازم است، به آن توجه شود. در مراکز تربیت معلم فعالیت ها مشابهی وجود دارد.
جواب 3: گفتگوها و چارچوب های نسبتاً آزاد تدریس و تصمیم گیری محلی در همه انواع تعلیم و تربیت تنها به خاطر ارزش های دموکراتیک نیستند،بلکه به خاطر ایجاد تعهد و انگیزه هستند. معلم یا نهادهای آموزشی تنها مسئول موفقیت ها یا کمبودها نیستند. ما همه به یک اندازه مسئولیم: دانش آموزان، والدین، معلمان و دست اندرکاران تعلیم و تربیت. ما باید بدانیم که اثربخشی ایجاد انگیزه میکند. عدم اثربخشی موجب مقاومت مخرب یا تسلیم میشود.
داشتن مدرکی از دانشکده یا دانشگاه به مثابه داشتن شغل نیست. شما باید در مدرسه تقاضای کار دهید. از اختیارات مدرسه است که معلم هایش را استخدام یا اخراج کند.
تربیت معلم
تربیت معلم همواره باید تا حدودی بازتاب نظام مدرسه باشد. اما ما همچنین می دانیم که تربیت معلم نقشی در تغییرات و اصلاحات مدارس دارند. نظام تربیت معلم دانمارک معلمان را تربیت میکند که درس های مختلفی را تدریس کنند، در توسعه توانایی های اجتماعی و تحصیلی دانش آموزان سهیم باشند وبخش فعالی از مدرسه شوند. معلمان دانمارکی باید طوری تربیت بشوند که بتوانند در راستای ویژگی های بالا عمل کنند. یادگیری با نشان دادن و اجرای آن در تربیت خود معلم روشی مهم در محقق ساختن آن است.
آموزش اجتماعی برای پیش از دبستان، فعالیت های اوقات فراغت ، باشگاه های ورزشی و غیره مربوط به تحصیلات مقطع کارشناسی(لیسانس) است. این آموزش در دانشکده صورت می پذیرد و سه سال و نیم به طول می انجامد. بعد از سال اول دوره های تخصصی در رابطه با کودکان صفر تا پنج سال، بچه های 5 تا 18 سال و جوانان و نیازهای خاص و کارهای اجتماعی در نظر گرفته شده است. آموزش ترکیبی از دانش نظری و تجربه عملی است. 4 دوره تجربه عملی (کار آموزی) در مهد کودک یا مدرسه و غیره است. پروژه پایانی در دوره کارشناسی مقاله ای کتبی است که نقطه آغازش در تجربه عملی است. مقاله در امتحانی شفاهی مورد دفاع قرار خواهد گرفت.
تربیت معلم مخصوص معلم دبستان در مقطع کارشناسی است. در دانشکده صورت می پذیرد و 4 سال برایش در نظر گرفته شده است. آموزش ترکیبی از دانش نظری و تجربه های عملی است. در طی آموزش دوره هایی از تجربه عملی در مدرسه وجود دارد.دانشجویان در برخی از رشته ها تحصیل می کنند.تدریس در آن رشته ها ترکیبی از بخش علمی رشته و درس مدرسه است. درآموزش ، تخصص فردی ویژه ای وجود دارد که به انتخاب واحد های مختلف توسط دانشجویان بستگی دارد. پروژه کارشناسی در پایان این دوره تحصیلی مقاله ای کتبی است که به صورت شفاهی از آن دفاع میشود.
تربیت معلم برای تدریس در دبیرستان ها مستلزم آموزش دیدن در دانشگاه ها در دو رشته علمی است. یکی سطح کارشناسی ارشد (فوق لیسانس) به مدت 4 سال است. دیگری معمولاًدر مقطع کارشناسی به مدت 2 سال است. در دانشگاه معمولاً آماده سازی برای معلم شدن وجود ندارد و بخشی از آموزش دانشگاه نیست.پس از به کار گرفته شدن در یکی از دبیرستان ها یک سال با دریافت حقوق به عنوان معلم آموزش میبینند. در این سال، شما کلاس ها و درس های خودتان را دارید.شما درس های معلم های با تجربه را در کلاس هایشان مشاهده می کنید و در همان کلاس ها و تحت نظارت تمرین می کنید.تبادل نظر بین معلم های جدید و با تجربه صورت می پذیرد. علاوه بر حضور داشتن در مدرسه درس های مختصری راجع به نظریه های تدریس و دو رشته علمی نیز در برنامه آموزشی قرار دارد. در پایان تحصیل شما باید یک مقاله کم حجم تر بنویسید و امتحانی از تدریس معلم جدید گرفته میشود. شما به مدرک نیاز دارید تا بتوانید در کسوت معلم کار خود را ادامه دهید.