بازخوانی اندیشه های امام خمینی پیرامون دفاع مقدس وجنگ تحمیلی

              در 31 شهریور 1359 رژیم بعثی عراق با تصمیم و طرح قبلی و با هدف برانداختن نظام نوپای جمهوری اسلامی جنگی تمام عیار را علیه ایران اسلامی آغاز کرد. صدام حسین رییس جمهور عراق با ظاهر شدن در برابر دوربین‌های تلویزیون عراق با پاره کردن قرارداد 1975 الجزایر، آغاز تجاوز رژیم بعثی به خاک ایران را اعلام کرد   جنگی   نابرابر در شرایطی به ایران اسلامی تحمیل شد که از جانب استکبار جهانی بویژه آمریکا تحت فشار شدیدی قرار داشت و در داخل کشور نیز جناح ‌های وابسته به غرب و شرق، با ایجاد هیاهوی تبلیغاتی و ایجاد درگیری‌های نظامی در صدد تضعیف نظام بودند. آمریکا برای به سازش کشاندن جمهوری اسلامی و در نهایت تسلیم آن‌ حمایت پنهان و آشکار خود را در کلیه زمینه‌های سیاسی، نظامی‌، ‌اقتصادی و ... از رژیم بعثی عراق به اجرا گذاشت. از سوی دیگر نیز ابرقدرت دیگر جهان‌ یعنی شوروی که متحد عراق محسوب می‌شد، خصومتش را با نظام اسلامی که شعار نه شرقی و نه غربی را سرلوحه کار خود قرار داده بود و در جریان اشغال افغانستان توسط شوروی، این تجاوز را محکوم کرده بود، بیش از پیش نمود. ارتش عراق که بر اساس محاسبات خود از وضعیت داخلی و خارجی ایران، فتح یک هفته‌ای تهران را در سر می‌پرورانید، در روزهای نخست تجاوز، بدون مانعی جدی در مرزها تا دروازه‌های اهواز و خرمشهر پیش تاخت. تحت چنین شرایطی امام خمینی (ره)‌ به خروش آمد و ندای ملکوتیش دل‌های شیفتگان انقلاب و نظام را متوجه دفاع از کیان جمهوری اسلامی نمود؛ بطوریکه، نیروهای مردمی بدون امکانات و تجهیزات و حتی آموزش‌های نظامی به مقاومت پرداختند.  پس از شکل‌گیری اتحاد و انسجام در میان نیروهای انقلابی و طرد نیروهای وابسته، حماسه‌ای مقدس شکل گرفت که در تاریخ ایران اسلامی بی‌سابقه بود. حماسه دفاع مقدسی که برکات و دستاوردهای بی‌نهایتی را برای ملت ایران به ارمغان آورد. جهاد و شهادت مردمان با ایمان و مخلص این سرزمین ، ستون‌های نظام اسلامی را تا مدت‌ها مستحکم نمود. به مناسبت بزرگ‌داشت این همه مجاهدت  به طور اجمال به بررسی اندیشه های امام پیرامون جنگ تحمیلی و حماسه هشت سال دفاع مقدس پرداخته ایم .

علل تجاوز دشمن از دیدگاه حضرت امام :

امام خمینی که از اهداف دشمن و استکبار جهانی در رویارویی با انقلاب اسلامی شناخت ژرف و عمیقی داشت در روزهای آغازین جنگ ریشه و علت تهاجم را در چند موضوع مهم مشخص و تبیین نمودند:

 1ـ اسلام خواهی نظام و حکومت:

"اینکه می بینید عراق به ایران حمله می‌کند، علتش گرفتن چهار وجب خاک نیست، بلکه علت اصلی آن ترس آنها از حکومت اسلامی و اتحاد اسلامی است." (صحیفه امام، ج15، ص5)

"جرم واقعی ما از دید جهان خواران و متجاوزان، دفاع از اسلام و رسمیت دادن به حکومت جمهوری اسلامی به جای نظام طاغوت ستمشاهی است." (صحیفه نور، ج20، ص116 )

2ـ جلوگیری از صدور انقلاب اسلامی:

"آنها - استکبار جهانی-  می‌دانند که مردم کشورهای اسلامی در مقابلشان می‌ایستند و همچنین است مردم کشورهای غیر اسلامی که متوجه ما هستند، مثل سیاهپوستان." (صحیفه نور، ج18، ص112)

 3ـ علت دشمنی شیطان بزرگ:

"قدرتهای بزرگ که دستشان از مخازن بزرگ ایران کوتاه شده است و سلطه و قدرتشان با همت ملت ایران و قوای مسلح آن قطع گردیده است، اکنون به دست و پا افتاده اند تا با جنگ افروزی بین برادران، سلطه خود را اعاده کنند و چپاولگری خود را از سر گیرند." (صحیفه نور، ج13، ص119)

4ـ تبانی اسرائیل و آمریکا:

 "قدرتهایی که باید صرف برانداختن اسرائیل و نجات بیت المقدس بزرگ شود، با تبانی بین شیاطین بزرگ و صهیونیسم جهانی و بین حزب بعث ، صرف هجوم بر ضد مخالف سرسخت اسرائیل و آمریکا شد و می‌شود." (صحیفه نور، ج15، ص158)

 ماهیت جنگ تحمیلی از دیدگاه حضرت امام خمینی:

در روزهای آغازین جنگ شبهاتی درباره دفاع مشروع مطرح می‌شد. زمینه بروز این شبهات، اسلامی بودن کشور عراق و مسلمان بودن آنها بود. از این رو امام خمینی به دفع این شبهات و تبیین ماهیت جنگ و متجاوزان پرداختند تا رزمندگان با بصیرت کامل به دفاع مقدس خویش ادامه دهند. ماهیت جنگ عراق علیه ایران از دیدگاه امام دارای سه مشخصه ذیل بود:

 1ـ تقابل اسلام وکفر:     

"ما حزب بعث عراق را می‌شناسیم و می‌دانیم که این‌ها به اسلام عقیده ندارند و دشمن اسلامند و اسلام را خار راه خویش می‌دانند و صدام حسین این جنگ را بر ملت مسلمان ایران تحمیل کرد. ما کسانی را که از اصول اسلام و قرآن کریم انحراف حاصل می کنند و به قتل عام مسلمانان می‌پردازند را مسلمان نمی‌دانیم... و شما – رزمندگان – برای حفظ اسلام دارید جنگ می‌کنید و صدام برای نابودی اسلام، الان اسلام به تمامه در مقابل کفر واقع شده است." (صحیفه نور، ج13 و 15، ص197 و 53(

 2ـ جنگ حق و باطل:

 "این جنگ، جنگ اعتقاد است، جنگ ارزشهای اعتقادی – انقلابی و ما در مقابل ظلم ایستاده ایم." (صحیفه نور، ج15، ص229(

 3ـ سیاست دفاعی در جنگ:

"ایران برای خدا قیام کرده است، برای خدا ادامه می‌دهد و جز دفاع، جنگ ابتدائی با هیچ کس نخواهد کرد." (صحیفه نور،ج16، ص68(

"وارد شدیم در عراق برای اینکه نگذاریم هر روز شهرها مورد حمله واقع شود و می‌خواهیم این حملات را به حدی برسانیم که نتوانند کاری بکنند و این یک دفاعی است که ما داریم." (صحیفه نور، ج16،ص223(

ایشان خطاب به فرماندهان نظامی، سیاست پیشروی در داخل خاک عراق را اینگونه ترسیم نمودند:

"تکلیف ما اینست که جلوی اینکار را بگیریم. تکلیف ما این است که تا هر کجا که جلوگیری از این امر لازم است، پیش برویم و تا هر کجایی که باید دفاع کرد، پیشروی باید کرد." (صحیفه نور، ج16، ص28)

 

تشریح ثمرات و برکات جنگ:

1. صدورانقلاب به جهان:

هر روز ما در جنگ برکتی داشته‏ایم که در همۀ صحنه‏ها از آن بهره جسته‏ایم. ما انقلابمان را در جنگ به جهان صادر نموده‏ایم، ما مظلومیت خویش و ستم متجاوزان را در جنگ ثابت نموده‏ایم، ما در جنگ، پرده از چهرۀ تزویر جهانخواران کنار زدیم، ما در جنگ، دوستان و دشمنانمان را شناخته‏ایم، ما در جنگ به این نتیجه رسیده‏ایم که باید روی پای خودمان بایستیم، ما در جنگ ابهت دو ابرقدرت شرق و غرب را شکستیم، ما در جنگ ریشه‏های انقلاب پر بار اسلامی‏مان را محکم کردیم، ما در جنگ حس برادری و وطن دوستی را در نهاد یکایک مردمان بارور کردیم، ما در جنگ به مردم جهان و خصوصاً مردم منطقه نشان دادیم که علیه تمامی قدرتها و ابرقدرتها سالیان سال می‏توان مبارزه کرد، جنگ ما کمک به افغانستان را به دنبال داشت، جنگ ما فتح فلسطین را به دنبال خواهد داشت، جنگ ما موجب شد که تمامی سردمداران نظامهای فاسد در مقابل اسلام احساس ذلت کنند، جنگ ما بیداری پاکستان و هندوستان را به دنبال داشت، تنها در جنگ بود که صنایع نظامی ما از رشد آنچنانی برخوردار شد و از همۀ اینها مهمتر استمرار روح اسلام انقلابی در پرتو جنگ تحقق یافت.( 03/12/1367 در جمع روحانیون وطلاب حوزه های علمیه)

1. از بین رفتن رخوت وسستی :

این جنگ پیش آمد و یک سال و نیم تقریباً طول کشیده است و ثمرات بزرگی برای ما داشته است که اول غافل بودیم و کم‏کم متوجه شدیم. یکی از ثمرات بزرگ این، این تحرک بی‏سابقه‏ای است که در جوانهای ما در جبهه‏ها و پشت جبهه‏ها این تحرک بزرگ حاصل شده است و کأنّه از آن رخوت و سستی که برای اشخاصی است که نشسته‏اند و کارهای معمولی را می‏کنند، این رخوت و سستی از بین رفته است و جای خودش را به فعالیت و تحرک داده است که امروز ارتش ما، سپاهیان ما، بسیج ما و عشایر ما و ملت ما، چه در جبهه و چه در خارج جبهه، فعالند و متحرک و در مقابل همۀ ناگواری‏ها ایستاده‏اند و جنگ را برای خودشان گوارا می‏دانند؛ برای اینکه جنگ ما دفاع است، هجوم نیست و جنگ دفاعی از تکلیفهای شرعی و وجدانی و انسانیِ همه است.(سخنرانی درجمع دانشجویان دانشکدۀ افسری ـ اعضای دورۀ مدیریت مهمات لجستیکی نیروی زمینی ـ پرسنل هوانیروز تهران، پایگاه هوایی شیراز و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی)

1. اثبات آسیب ناپذیری انقلاب در حماسه آفرینیهای رزمندگان

این فتحهایی که از برای شما پیش آمده و ان‏شاءاللّه‏، پیش خواهد آمد، این ثابت کردکه بوقهای تبلیغاتی همه بر خلاف واقع بوده است؛ گرچه ملتها اکثراً می‏دانستند، لکن ممکن بود که در بین آنها هم گروههایی باشند که ندانند مسائل را، فهمیدند که ایران امروز از دیروز و از دیروزها قویتر و منسجم‏تر و بهتر از آن وقت است که آن رژیم شیطانی یا رژیمهای شیطانی سابق بر او بوده‏اند. امروز ایران یکپارچه تحرک است، یکپارچه فعالیت است، یکپارچه هوای عشق به شهادت و هوای عالَم غیب است. در رژیمهای سابق، اسمی از این مسائل نبود. اشخاصی که در آن رژیمها تربیت شده بودند غایت حرفشان این بود که ملت باید چه باشد و ملی‏گرایی به آن وضع بد و دست اجانب به همه جای این کشورها دراز شده بود و هر کس را به عنوان ملی‏گرایی مقابل دیگری قرار داده بود. امروز ایران ثابت کرد که ما با همۀ ملتهای اسلامی و با همۀ مستضعفان جهانی، با همۀ آنها هستیم و خود را از آنها و آنها را از خود می‏دانیم و با کسانی که بخواهند تهاجم کنند یا به ایران یا به جاهای دیگری، ما با آنها در جنگ هستیم. ما همۀ ممالک اسلامی را از خود می‏دانیم و خودمان را هم از ممالک اسلامی می‏دانی.(سخنرانی درجمع دانشجویان دانشکدۀ افسری ـ اعضای دورۀ مدیریت مهمات لجستیکی نیروی زمینی ـ پرسنل هوانیروز تهران، پایگاه هوایی شیراز و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی)

لزوم اجتناب از تفرقه

من از همۀ شما دوستان، از همۀ شما برادران ارتشی ایران و پاسداران ایران می‏خواهمکه توجه داشته باشید که در بین خودتان ـ خدای نخواسته ـ یک‏وقت اختلافی حاصل نشود. شما گمان نکنید که قدرتهای بزرگ دست برداشته‏اند و امروز شما را به حال خود گذاشته‏اند. آنها هر روز در نقشه هستند و هر روز در کمین هستند که ـ شما را با هم اختلاف ایجاد کنند ـ بین شما اختلاف ایجاد کنند و آنها بهره‏بردارند. شما می‏بینید که در هر جایی که سپاه پاسداران و ارتش و سایر قوای مسلح با هم می‏شوند، پیروزی عظیم نایل می‏شود. شما می‏بینید که وحدت کلمه، شما را بر همۀ قدرتهای جهان پیروز کرد. شما می‏بینید که این طعمه‏ای که در دهان امریکا بود و اسمش «ایران» بود، با وحدت کلمه از دهان او بیرون کشیدید و استقلال را برای خودتان تثبیت کردید. شما می‏بینید که اگر یک اختلاف بین شما بیفتد خدای تبارک و تعالی نظر عنایت را بردارد و آن روز همان خواهد شد که در زمانهای سابق بر ایران می‏گذشت. همه بهوش باشید! زن و مرد، جوان و پیر، همه بهوش باشید! ارتش و غیر ارتشی بهوش باشید که مبادا رخنه کنند این اشخاصی که فاسد هستند رخنه کنند بین شما و ـ خدای نخواسته ـ اختلاف ایجاد کنند! با هم باشید و «ید واحده» باشید.(سخنرانی درجمع دانشجویان دانشکدۀ افسری ـ اعضای دورۀ مدیریت مهمات لجستیکی نیروی زمینی ـ پرسنل هوانیروز تهران، پایگاه هوایی شیراز و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی)

تبیین جایگاه زن در فرهنگ اسلامی و تقدیر از بانوان مبارز و شجاع ایران :

شک نیست که توده‏های زنان مذهبی، خصوصاً محرومان جامعه مقاومت نمودند، ولی برای استعمارگران خائن در بسیاری از قشرهای مرفّه و عشرت‏طلب توفیق حاصل شد و اینان بازار را برای اربابان گرم کردند. و اکنون نیز که با عنایت خداوند متعال و فعالیت ملت عظیم‏الشأن بویژه بانوان و زنان شیردل، دست ستمکاران کوتاه شده است، هنوز اقلیتی ناچیز بهکارهای جاهلانۀ خود ادامه می‏دهند؛ و امید است ان‏شاءاللّه‏ تعالی آنان هم از حیله‏های شیاطین بزرگ و کوچک آگاه شده و از دَمِ فریب آنان برهند.

ما باید امروز که روز زن است و به حقیقت در ایرانِ عزیز روز زن است، به زنان خویش افتخار نماییم. چه افتخاری بالاتر از این که زنان بزرگوار ما در مقابل رژیم ستمکار سابق، و پس از سرکوبی آن، در مقابل ابر قدرتها و وابستگان آنان در صف اول ایستادگی و مقاومت از خود نشان داده‏اند که در هیچ عصری چنین مقاومتی و چنین شجاعتی از مردان ثبت نشده است. مقاومت و فداکاری این زنان بزرگ در جنگ تحمیلی آنقدر اعجاب‏آمیز است که قلم و بیان از ذکر آن عاجز بلکه شرمسار است .

این جانب در طول این جنگ صحنه‏هایی از مادران و خواهران و همسران عزیز از دست داده دیده‏ام که گمان ندارم در غیر این انقلاب نظیری داشته باشد.  (25/01/1361