گزارشی کوتاه از برگزاری کارگاه بهسازی و توانمندسازی استادان گروه آموزش شیمی دانشگاه فرهنگیان
اولین دوره توانمندسازی اعضای هیات علمی گروه آموزش شیمی دانشگاه فرهنگیان، بعد از برگزاری 6 جلسه کارگروه تخصصی این رشته، انتخاب مدرس و مصوب شدن محتوای اصلی دوره که تمرکز بر مبحث «برنامه ریزی درسی در آموزش شیمی» بوده است؛ با حضور کلیه اعضای هیات علمی و مدرسان شیمی دانشگاه در تاریخ 1 لغایت 5 مرداد 1397 در استان اردبیل برگزار شد. مدرس این دوره، جناب آقای دکتر نعمت الله ارشدی از اعضای هیات علمی گروه شیمی دانشگاه زنجان و دارای سوابق و پژوهش های بسیاری در حوزه آموزش شیمی بوده اند. از اصلی ترین اهداف این دوره می توان به موارد ذیل اشاره کرد :
1. گسترش آشنایی مخاطبان با دیدگاه ها، ساختار و اجزای برنامه درسی به عنوان نقشه ی فرایند یاددهی-یادگیری
2. تقویت مهارت مخاطبان در طراحی و تولید راهنمای برنامه درسی
3. گسترش آشنایی مخاطبان با روشهای تازه ی تدریس علوم تجربی و شیمی با تاکید بر روش های مبتنی بر بافتار و کاوشگری هدایت شده ی فرایندگر
4. گسترش آشنایی مخاطبان با مبانی و روش های نو ارزشیابی در آموزش علوم تجربی
5. تقویت توانایی تفکر در حوزه ی پژوهش در آموزش شیمی
6.ایجاد شبکه استادان شیمی و گسترش تعاملات علمی و آموزشی استادان این گروه آموزشی در سراسر کشور.
این کارگاه در 5 روز و 36 ساعت آموزشی کامل، به شیوه تعاملی و مشارکتی (روش تدریس مبتنی بر پروژه و حل مساله) در قالب گروه بندی های 4 نفره برگزار شد. شیوه کار بدین ترتیب بود که در ابتدای هر مبحث، سخنرانی کوتاهی توسط مدرس انجام می شد و بعد از آن شرکت کنندگان کار گروهی خود را آغاز و مدرس به عنوان راهبر در گروه ها به تعامل و پاسخ به پرسش ها می پرداخت. در نهایت نتایج فعالیتهای گروهی در کلاس مطرح و در مورد آن بحث و جمع بندی صورت می گرفت. این مدل هر روز و دست کم سه بار با موضوعهای گوناگون اجرا شده است.
از جمله مباحث مطرح شده در این دوره می توان به موارد ذیل اشاره کرد :
- عناصراصلی و نظریه های مهم در حوزه برنامه ریزی درسی
- نقد و بررسی فلسفه آموزش شیمی و برنامه درسی این علم در دوره متوسطه دوم،
- محتوای تربیتی-موضوعی در آموزش شیمی (محتوایی که معلمان شیمی را از شیمیدان ها متمایز می کند)
- بررسی وضع موجود تعیین اهداف در آموزش شیمی دوره متوسطه دوم
- شناسایی برخی از محتواهای تربیتی-موضوعی مورد نیاز برای تدریس کتاب شیمی عمومی دوره کارشناسی
- معرفی روشهای یاددهی-یادگیری در آموزش شیمی
- تدریس شیمی به روش مبتنی بر بافتار، مبتنی بر پروژه، مبتنی بر حل مساله
- روش پوگل با تاکید بر آموزش شیمی در دانشگاه
- ارائه راهبردهای موثر در ارزشیابی از یادگیری در آموزش شیمی
ارزشیابی فعالیت ها در این دوره با ترکیبی از موارد ذیل انجام گرفته است :
- خود-ارزشیابی فردی و گروهی در هر جلسهی کاری (10%)
- ارزشیابی از فعالیتهای هر گروه توسط گروههای دیگر در هر روز کاری (10%)
- سنجش میزان حضور فعال، موثر و تعاملی هر یک از شرکت کنندگان در فعالیتهای فردی و گروهی اجرا شده (10%)
- ارزشیابی فعالیت گروهها در هر جلسهی کاری (40%)
- ارزشیابی گزارش نوشتاری نشستهای شبانه گروهها (10%)
- ارزشیابی پایانی شرکت کنندگان به صورت فردی از طریق یک آزمون نوشتاری از پیش طراحی شده (10%)
- ارایه یک پیشنهادهی پژوهشی (حداکثر شامل عنوان، هدف، تعریف مساله، پیشینهی پژوهش، فرضیهها و پرسشهای پژوهش) در حوزهای که در آخرین روز دوره و از طرف مدرس برای هر یک از شرکتکنندگان تعیین میشود. (10%)
در نهایت شرط لازم برای دریافت گواهینامهی گذراندن دوره، تحویل یک پیشنهاده پژوهشی برای مدرس دوره، حداکثر ظرف مدت یک هفته پس از پایان دوره بوده است. لازم به ذکر است که این دوره به صورت کامل تصویربرداری و مستندسازی شده و مقرر است محتوای آموزشی تهیه شده، بعد از عبور از مراحل تدوین و آماده سازی، در اختیار مدیریت امور پردیس های استانی کل کشور قرار گیرد.
مدیریت بهسازی منابع انسانی تلاش کرد تا در برگزاری این کارگاه، ضمن برنامه ریزی دقیق و رعایت حداکثر نظم و توجه به رفاه حال اساتید محترم دانشگاه، معذوریتهای اقتصادی را نیز مدنظر قرار دهد تا در نهایت این دوره با کمترین هدررفت مالی و رضایتمندی حدود 95 درصدی از محتوا، مدرس و نحوه اجرای دوره (براساس نظرسنجی پایانی) به اتمام رسید. بی شک در این امر، تلاش همه عوامل اجرایی و همکاری بی نظیر مدیریت امور پردیس های استان اردبیل، تاثیرگذار و قابل تقدیر بوده است و امید می رود با حمایتهای مدیران ارشد دانشگاه، کارگاه های آموزشی بهسازی و توانمندسازی برای اعضای هیات علمی سایر رشته ها نیز برگزار شود.