دکتر موسی پور، به تشریح ضرورت ها و اهداف این همایش پرداخت

این دومین مصاحبه با معاون محترم پژوهشی و فناوری دانشگاه در سال 1393 است.

در مصاحبه قبلی، جناب آقای دکتر موسی ­پور، وعده دادند در مصاحبه ­های بعدی خود به شرح دقیق ­تری از فعالیت­ ها و برنامه ­های معاونت پژوهشی و فناوری در جهت «ایجاد تحرک پژوهشی» اقدام کنند. با این وجود، این مصاحبه به بهانه برگزاری «نخستین هم ­اندیشی تربیت معلم در ایران با موضوع الگوهای پذیرش دانشجو معلم » که کار مشترک معاونت  پژوهش و فناوری و اندیشکده تعلیم و تربیت می باشد، انجام شده است.

• جناب آقای دکتر موسی­ پور؛ چه ضرورت­ هایی سبب برگزاری این هم ­اندیشی شده و هم ­اکنون چه اهدافی را دنبال می ­کند؟

پاسخ پرسش شما، با ارجاع به موضوع مهمی ممکن می ­شود که در فرمایشات رهبر معظم انقلاب اسلامی(مدظله العالی) خطاب به معلمان مطرح شد. ایشان فرمودند: «معلّم دانش مى آموزد، تفکّر مى آموزد، اخلاق و رفتار هم مى آموزد؛ آموختن رفتار و اخلاق از قبیل آموختن دانش نیست که فقط انسان از روى کتاب بخواند؛ درس اخلاق را با کتاب نمی شود منتقل کرد، بیش از کتاب و بیش از زبان، رفتار مؤثّر است؛ یعنى شما در داخل اتاق درس و میان دانش آموزان، با رفتار خودتان به آنها درس می دهید. البتّه با زبان هم باید گفت، باید نصیحت کرد، امّا رفتار تأثیر عمیق ترى دارد، تأثیر همه گیرترى دارد. صادقانه بودن سخن را رفتار انسان روشن میکند». ایشان در ادامه بیان کرده ­اند: «این دانشگاه فرهنگیان - یا به تعبیر قدیمى، دانشگاه تربیت معلّم - دانشگاه است، لکن با دانشگاه هاى معمولى فرق دارد. علاوه بر امتیازاتى که دانشگاه هاى دیگر دارند، امتیاز «تولید معلّم» مخصوص این دانشگاه است؛ این شرایطى دارد؛ به این دانشگاه خیلى باید اهمّیّت داد».

همه بحث همین است که اگر معلم در فرایند تربیت دارای نقش اساسی و دانشگاه فرهنگیان دارای امتیاز «تولید معلم» است؛ پس لازم است همه متفکران و دلسوزان را فراخواند تا به بررسی این موضوع بپردازند که چگونه می­ توان به تولید معلم تراز جمهوری اسلامی اقدام کرد. این هم ­اندیشی برای ایجاد فرصت گفتگو در باره یکی از جنبه­ های مهم موضوع تربیت معلم یعنی «الگوهای پذیرش دانشجو معلم» شکل گرفت. این موضوع یکی از موضوعاتی است که مواضع متفاوتی را پدید آورده است. اما این مواضع ضمن آنکه بارها طرح شده­اند، اما فرصت نقد و بررسی را به قدر لازم نیافته ­اند. این هم­ اندیشی فرصتی برای گفتگوی عالمانه در باره دیدگاه های متفاوت است. گرچه هدف نهایی آن است که دانشگاه فرهنگیان و سایر مراجع سیاستگذار و تصمیم­ گیر بتوانند با اشراف بر جوانب موضوع، تصمیمی برای عمل اتخاذ کنند؛ اما دو هدف مهم دیگر نیز مورد نظر است: اول ایجاد فرصت برای طرح دیدگاه­ها و نقد و بررسی آن­ها و دوم کمک به شکل­ گیری گفتمان تربیت معلم در فضای دانشگاهی ایران. این گونه گفتگوها در فضای علمی می­ تواند دیگران را نیز به اندیشیدن در باره موضوع تحریک کند و در چنین فضایی، امکان فهم و قضاوت درست برای عموم فراهم می­شود.

• در این هم ­اندیشی، چه کسانی به ارائه نظرات خود می­ پردازند؟

در نشست اول، از سلسله نشست­ های هم ­اندیشی تربیت معلم در ایران، سه شخصیت دارای دیدگاه در باره چگونگی پذیرش دانشجو معلم در دانشگاه فرهنگیان، ارائه ی نظر می­ کنند:

دیدگاه اول، توسط جناب آقای اسدالله اسدی گرمارودی مطرح می­شود؛ که اولین سرپرست دانشگاه فرهنگیان بوده ­اند و جزو کسانی هستند که در تأسیس این نهاد ارزشمند نقشی اساسی داشته­ اند. ایشان به موضوع تربیت معلم در ایران اندیشیده ­اند و با عنایت به سابقه قابل توجه ایشان در تربیت معلم ایران، دارای دیدگاهی هستند که برای آن استدلال­ ها و استنادهایی را فراهم کرده ­اند و دیدگاه ایشان از زبان خودشان، شنیدنی است.

دیدگاه دوم، توسط جناب آقای دکتر محمود مهرمحمدی مطرح می­شود؛ که هم ­اکنون سرپرست دانشگاه فرهنگیان و از جمله کسانی هستند که طی سال­ های گذشته به موضوع تربیت معلم عنایت داشته ­اند و علاوه بر پژوهش در باره تربیت معلم ایران، به مطالعات تطبیقی در این موضوع نیز پرداخته­ اند و حاصل آن انتشار آثار و تألیفاتی است که سابقه بیست­ ساله دارند. ایشان طی مدتی که سرپرستی دانشگاه فرهنگیان را برعهده داشته ­اند، به طور عملی نیز با موضوع مواجه و به آن اندیشیده ­اند و حتی در فرصت­ های مربوط برای تصمیم­ گیری نیز با نظرات متعدد و متفاوت مواجه بوده­ اند. دیدگاه ایشان، هم ­اکنون در انطباق با شرایط کنونی جامعه قابل تأمل است.

دیدگاه سوم، توسط حجت ­الاسلام جناب آقای علی ذوعلم مطرح می­شود؛ که قبلا مدیرکل دفتر تألیف کتاب­ های عمومی و متوسطه نظری سازمان پژوهش و برنامه­ ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش و اکنون نیز رئیس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی هستند. ایشان از جمله کسانی است که خارج از عرصه عملی تربیت معلم به آن اندیشیده تا برای «کارآمدی» آن طرحی ارائه کند؛ طرحی که بتواند «معیاری برای پذیرش دانشجو» باشد. سخن ایشان از آن جهت که بحث پذیرش دانشجو را با تربیت اسلامی و مباحث فرهنگی می­ آمیزد، شنیدنی است.

• آیا کسان دیگری هم در این هم­ اندیشی به ارائه دیدگاه خود اقدام می ­کنند؟

بله؛ شخصیت­ های دیگری هم در این هم ­اندیشی ارائه نظر خواهند کرد. از جمله جناب آقای دکتر محمدحسن دوگانی که هم اکنون عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی است و قبلا «نایب رئیس اول کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی» (در دوره های هفتم و هشتم) بوده است. ایشان از آرمان­ ها، سوابق و انگیزه­ های تأسیس دانشگاه فرهنگیان خواهند گفت. همچنین، آقایان دکتر ابراهیم طلایی و دکتر عیرضا صادق ­زاده نیز در این هم ­اندیشی به نقد و بررسی نظرات اقدام می­ کنند. آقای دکتر طلایی دارای تحصیلات دانشگاهی در کالج تربیت معلم دانشگاه آکسفورد است و با سنت­ های تربیت معلم جهان آشناست. آقای دکتر صادق ­زاده از جمله کسانی است که به تدوین مبانی نظری تحول بنیادین آموزش و پرورش پرداخته ­اند؛ همان مبانی ­ای که بنیاد تأسیس دانشگاه فرهنگیان محسوب می­شوند. این دو استاد ارجمند می­توانند از منظر تجربه جهانی و مبانی تربیت اسلامی به بررسی و نقد دیدگاه ­های مطرح شده بپردازند.

• آیا موضوع دیگری هست که برای اطلاع ­رسانی قابل ذکر باشد؟

لازم است اولا از اندیشکده تعلیم و تربیت تشکر کنم که در برگزاری این هم­ اندیشی به دانشگاه کمک کردند. همچنین از همه استادانی که در این هم ­اندیشی به ارائه نظر می­ پردازند سپاسگزارم. من در اینجا از همه علاقمندان به موضوع تربیت معلم، مخصوصا مدرسان دانشگاه و دانشجویان عزیز، دعوت می­کنم در این هم­ اندیشی مشارکت کنند.

سپاسگزارم آقای دکتر.

من نیز، موفق باشید و خدا یار شما.