کارگاه حقوق و تکالیف شهروندی در نظام آموزشی جمهوری اسلامی ایران

کارگاه آموزشی حقوق و تکالیف شهروندی در نظام آموزشی جمهوری اسلامی چهارشنبه، 23 مرداد 1398در پردیس نسیبه برگزار شد.

 در این کارگاه سه روزه که با هماهنگی مدیریت همکاری های علمی بین المللی دانشگاه، مرکز امور بین الملل و مدارس خارج از کشور وزارت آموزش و پرورش، مدیریت پردیس های استانی تهران و پردیس نسیبه برگزار شد، دکتر بازگیر سرپست پردیس نسیبه، با تاکید بر اهمیت پرورش بعد اجتماعی انسان، آشنایی با حقوق و تکالیف شهروندی را از اهداف این کارگاه عنوان و اظهار کرد: آموزش حقوق و تکالیف شهروندی کمک می کند تا یک فرد برای جامعه مفید باشد. یکی از آسیب های جامعه، عدم آشنایی با حقوق اجتماعی است به همین دلیل نیاز است تا علاوه بر آشنایی با حقوق شهروندی، با تکالیف شهروندی خود آماده شود، امیدواریم این کارگاه بتواند دانشجو معلمان را که قرار است سی سال در خدمت جامعه دانش آموزی باشد، به عنوان عضوی از جامعه با مسئولیت و جایگاه خود و همچنین بعنوان یک شهروند، با تکالیف و حقوق خود آشنا نماید.

در ادامه دکتر پرویز انصاری راد سرپرست معاونت دانشجویی، برگزاری این کارگاه را در راستای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش که مورد توجه مقام معظم رهبری است دانست و گفت: دانشجو معلمان علاوه بر صلاحیت های حرفه ای و مهارت های معلمی باید مهارت زندگی و ارزش های اسلامی را یاد بگیرند. مسئله حقوق شهروندی، علاوه بر اینکه یک مسئله جهانی است و افراد باید حقوق خود را در جامعه بشناسند و بر اساس آن تکلیف خود را بدانند، در آموزه های دینی نیز مورد تاکید است.

وی با اشاره به حقوق شهروندی به عنوان حقوق ذاتی و فطری که از درون انسان ها سرچشمه می گیرد و ساری و جاری می شودف تصریح کرد: در صورتی که یک معلم،  تکالیف و حقوق دانش آموزان را  نداند، به شایستگی نمی رسد؛ انسان ذاتا عدالت جو، حقیقت جو و راستگو و درستکار است. اگر دانشجو معلمان این شرایط را کسب کند، بر اساس سند تحول، به این شایستگی دست می یابند.

دکتر انصاری راد با بیان اینکه کارگاه امروز شروع و تلنگری است که  دانشجو معلمان ، صلاحیت حرفه ای را کسب کرده و تکالیف و حقوق خود را بدانند، افزود: تمام متولیان آموزش و پرورش در صدد هستند تا با اجرای چنین کارگاه هایی در طول دوره چهار ساله تحصیل دانشجویان، معلمانی در تراز نظام تربیت کنند.

همچنین دکتر کریمی با اشاره به گستردگی بحث شهروندی، حقوق شهروندی را یک فرآیند اکتسابی دانست که بشر در گذر زمان توانسته تناسب بین سطوح شهروندی را کسب کند، تصریح کرد: آنچه از حقوق شهروندی بیان شده، حاصل تلاش هزاران ساله نسل بشر است و آشنایی با حقوق و تکالیف به مرور زمان صورت گرفت، بویژه با ظهوراسلام، حق و تکلیف به معنای واقعی و دینی مطرح شد.

وی در ادامه افزود: کار معلمی در حیطه حقوق و تکالیف شهروندی بسیار مهم است که باید این تکالیف به مرور به دانش آموزان، آموزش داده شود تا هم به حقوق خود آشنا شوند و هم به تکالیف عمل کنند.

دکتر کریمی با بیان اینکه اگر توازن بین حق و تکلیف ایجاد شد، جامعه توسعه می یابد، گفت: بنابراین باید نهایت تلاش صورت گیرد تا دانشجو معلمان با مفاهیم حقوق شهروندی و تکالیف آشنا شوند و روز به روز خود را تقویت نموده و نقش خود را موثرتر نمایند.
وی بیشترین کلمه در سلسله سخنرانی های امام خمینی ^(ره) و مقام معظم رهبری ^{(مدظله العالی)،} را مردم دانست که در جهت تحقق آرمان های ملت استو خاطر نشان کرد: فرآیند کار در جهت کسب حقوق و تکالیف شهروندی، امروز بیشتر از قبل عینی تر شده است، به همین دلیل رفتار معلمان امروز، بیشتر زیر ذره بین است، امروز تک تک افراد جامعه بویژه معلمان باید به حقوق خود آشنا باشند و به تکالیف خود عمل کنند.

 سخنرانی حجت الاسلام دکتر رهایی مدرس و پژوهشگرحوزه و عضو هیات علمی دانشگاه مفید پیرامون "حقوق شهروندی و اسلام  با رویکرد آموزش و پرورش" با هدف آشنایی با مفهوم و مصادیق حقوق شهروندی و اهمیت  و جایگاه آن در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران و اسلام  از دیگر بخش ها بود.

دکتر رهایی با بیان اینکه حقوق بشر سلب شدنی نیست و هیچ حکومتی نمی تواند آنرا سلب و یا وضع کند، تصریح کرد: با خلقت انسان، حقوق بشر ایجاد شده است که منشا حق بشر، کرامت ذاتی بشر است. کرامت یعنی انسان بودن. انسان بودن اوج و ارتفاعی نسبت به حیوانات دارد. به همین دلیل بهره مندی از حیوانات و قربانی کردن آنها ، مرگ و تباهی نیست. چون انسان برای زنده ماندن و ارتقا و تکامل یافتن از آن ها استفاده می کند.

وی اضافه کرد: حق ها در مقام تحقق شان یکدیگر را محدود می کنند، به عبارتی حق ها با یگدیگر تعارض ندارند بلکه تزاحم یکدیگر هستند و حق ذاتی انسان است.

عضو هیات علمی دانشگاه مفید با اشاره به تفاوت حقوق شهروندی و حقوق بشراظهار کرد: احترام به حقوق دیگران یکی از شرایط  حقوق شهروندی است. حقوق شهروندی یعنی تمام حق های بشری که در یک سیستم حکومتی مورد شناسایی قرار گرفته و شهروندان باید آنرا رعایت کنند. 

وی با بیان اینکه حقوق شهروندی؛ ناظر به حقوق و تعهدات شهروند نسبت به حکومت و ملتی است که به آن تعلق دارد، گفت: به عبارت دیگر، شهروندی، رابطه تنگاتنگی با مفهوم «تابعیت» دارد اما «حقوق بشر» ناظر به حقوقی است که انسان «بما هو انسان» از آنها برخوردار است. بنابراین، حقوق بشر در بردارنده ارزش های شناخته شده جهانی است که فارغ از روابطِ افراد با فرهنگ و جامعه بومی، به ترسیم حقوق افراد می پردازد و فراملّی و دربردارنده حقوقی فراگیر و بنیادی، صرف نظر از قوانین، فرهنگ و آداب و رسوم ملّی کشورها است.

دکتر رهایی در ادامه تصریح کرد: زمانی حقوق شهروندی در جامعه اجرا شده، که اگر شهروندان در مقام نقد حاکمان در آیند، حاکمان را به نیکی یاد کنند،  مردم حقوق حاکمان را رعایت کنند و حاکمان حقوق مردم را،  اسناد حقوق بشری اجرا شود، حق الناس مقدم بر تمام حق ها باشد، آنچه برخود می پسندی، برای دیگران هم بپسندی و آنچه برخود نمی پسندی، برای دیگران هم نپسندی  و در کل آنقدر انسان باشی که دیگران را دوست بداری.

بیان مطالبی در خصوص مبنای حقوق شهروندی در اسلام؛ حقوق خداوند، منشا حقوق شهروندی و تقابل حقوق، آثار تعهد دولت و مردم به حقوق شهروندی، مبنای دینی حقوق شهروندی، تبیین اقسام حقوق بشر(نسل های حقوق بشری) در سه دسته حقوق مدنی و سیاسی، حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و حقوق جمعی (حقوق همبستگی) شامل؛ حق بر محیط زیست سالم، حق برتوسعه، حق بر صلح و میراث مشترک بشریت. تفاوت میان آنها از مباحثی بود که در کارگاه روز دوم مطرح شد.

 ارائه  "حقوق و تکالیف شهروندی و نظام آموزشی جمهوری اسلامی ایران" توسط دکتر هدایتی در خصوص، حقوق کودک، اهداف حقوق بین الملل و     کنوانسیون و تشریح مفهوم و تکالیف شهروندی به صورت پرسش و پاسخ و ارزیابی از طریق بازی نقش ها و تثبیت آموخته ها از سوی دکتر کاظمی از برنامه های کارگاه روز سوم و نقد و بررسی فعالیت های دانشجومعلمان با عنوان "آنچه از کارگاه آموختید" از دیگر برنامه ها بود.

شایان ذکر است  دکتر غلامرضا کریمی، قائم مقام وزیر در امور بین الملل و رئیس مرکز امر بین الملل و مدارس خارج از کشور وزارت آموزش و پرورش و دکتر انصاری راد، سرپرست معاونت دانشجویی و مدیریت دانشگاه فرهنگیان استان تهران و دکتر بازگیر، سرپرست پردیس نسیبه، کارکنان و دانشجویان پردیس نسیبه و دانشجویان دختر مراکز دانشگاه فرهنگیان استان تهران از میهمانان این نشست بودند.