حجت الاسلام والمسلمین صدیقی در دوره آموزشی مهارتی روحانیون دانشگاه فرهنگیان:
ارزش هدایت یک انسان از ارزش همه دنیا بیش تر است
حجت الاسلام صدیقی با تأکید بر این که اگر اهل ذکر نباشیم، حق نداریم ادعای تربیت کنیم، افزود: «فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ» یعنی از اهل ذکر سؤال کنید؛ اهل غفلت حتی اگر اهل علم باشند حق و صلاحیت تربیت ندارند؛ باید دائماً متذکّر و خودآگاه بود.
حجت‌الاسلام والمسلمین صدیقی امام جمعه موقت تهران در دوره آموزشی مهارتی روحانیون دانشگاه فرهنگیان در شهر مقدس قم در ابتدای سخنان خود با قرائت آیه شریفه 105 سوره مبارکه مائده «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا عَلَیْکُمْ أَنفُسَکُمْ ۖ لَا یَضُرُّکُم مَّن ضَلَّ إِذَا اهْتَدَیْتُمْ ۚ إِلَى اللَّـهِ مَرْجِعُکُمْ جَمِیعًا فَیُنَبِّئُکُم بِمَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ » گفت: در این آیه شریفه سه مرحله مد نظر و مطالبه حضرت حق است؛ نخست شناخت خود است «مَنْ عَرَفَ نَفْسَهُ فَقَدْ عَرَفَ رَبَّهُ» دوم خودیابی و سوم خود سازی و نکته چهارم این که حال که خود را شناختیم و پیدا کردیم و خود را ساختیم، خود را رها نکنیم، مراقب باشیم که هرچه داریم از دست ندهیم و هرچه نداریم بدست بیاوریم.
حجت‌الاسلام صدیقیبا بیان اینکه تا انسان خود را نشناخته قدر خود را نمیداند و کسی که قدر خود را نداند به طریق اولی قدر دیگران را نیز نمیداند، افزود: یک انسان مربی سرمایه هایی که خداوند به امانت به او سپرده، است. او امین الله است، ولی اگر امانتی که خدا در وجود او قرار داده بود را نشناخت و نسبت به اعضا و جوارح خود مراقبت نداشت و بی توجه بود، امانت ها ضایع می‌شود. این دعای قرآنی در سوره مبارکه آل عمران که میفرماید: «رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَإِسْرَافَنَا فِی أَمْرِنَا» هیچ اسرافی پر زیان تر از اسراف عمر نیست. «اذا کان یوم القیامه لا یزول العبد قدماً عن قدم حتی یسئل عن اربعة اشیاء، عن عمره فیما افناه و عن شبابه فیما ابلاه»، هیچ اسرافی بالاتر از اسراف عمر نیست و ما مسئول اوقات خودمان هستیم.
وی در ادامه به بیان حدیث «عنوان بصری» پرداخت و گفت: بزرگان بسیار به حدیث «عنوان بصری» توجه داشتند؛ چون حضرت آیت‌الله قاضی می فرمود: حدیث «عنوان بصری» را بنویسید و همراه خود داشته باشید و هر روز مرور نمایید. عنوان بصری در سن 94 سالگی به محضر امام صادق (علیه السلام) حضور یافت و عرضه داشت من نزد مالک رفت و آمد داشته‌ام و میخواهم خدمت شما باشم. امام(علیه السلام) دو نکته را به او فرمودند: یک این که من تحت تعقیب هستم و زیر نظر هستم. هشدار دادند که رسیدن به مقامات معنوی هزینه دارد برای تو ارزان تمام نمی شود. انسان برای تکامل و نجات خود و رهایی خود باید هزینه کند؛ گاه هزینه مالی، گاه جانی و گاه ارضی ولی باید در این امتحانات سر افراز بیرون آمد و تحمل نمود. و بعد فرمودند: من تمام اوقات شب و روزم پر است از اوراد، وقت خالی ندارم. این برای ما درس است.
امام جمعه موقت تهران، تصریح کرد: اگر ما از تمام ظرفیت خود در حرکت به سمت خدا استفاده نکردیم، فاصله پر نمی شود. ما به لقاء خدا نمیرسیم؛ در راه می‌مانیم؛ درمانده می‌شویم. قافله می‌رود و ما نمیرسیم. بعد از شناخت آن که لحظات ما، ساعات ما، روزها و شب ها سرمایه است، هر کجای آن را استفاده نکردیم از دست رفته و دیگر بر نمی گردد مشکل عمر آن است که دیگر برنمی گردد. مکلفیم این امانت الهی را که به ما داده شده، ضایع نکنیم و برای تحصیل آخرت از همه ظرفیت آن استفاده کنیم.
وی با تکید بر اینکه شناخت ذهنی کافی نیست و یافتن مهم است افزود: انسان باید خود را پیدا کند، بین خود و خدا الآن ما کجا هستیم؟ آیا پیش خدا هستیم یا در خانه هوس؟ ما در خط بهشت هستیم یا در خط جهنم؟ همراه امام زمان (عج) می رویم، یا همراه شیطان که دشمن امام زمان (عج)؟ ما همواره سر دوراهی هستیم، یا رحمان است یا شیطان؛ اگر در خط خدا نبودیم در خط هوا یا خط شیطان هستیم.
حجت‌الاسلام صدیقی با توصیف برخی از حالات آیت الله بهاءالدینی بیان کرد: حضرت آیت‌الله بهاءالدینی می‌فرمود: «من جناب آیت الله دستغیب را ندیده ام ولی پیام‌هایمان به هم می‌رسد». اهل دل پیام هایشان را به هم می رسانند. حضرت آیت الله بهاءالدینی به من گفتند: من از نفوس ناریه رنج می برم. می‌دیدند چه کسانی در جهنم هستند؛ بهشت و جهنم همین الآن موجود است و بهشتی‌ها و جهنمی‌ها مشخص هستند. مانند آن جوان که نماز صبح را خدمت پیامبر(صلی الله علیه و آله) خواند و ایشان با او احوال پرسی کردند. بیان داشت من اهل یقین هستم. پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمودند دلیل شما بر این ادعا چیست؟ بیان نمود که اگر شما اجازه دهید من اهل جهنم و بهشت را در محضر شما معرفی نمایم. پیامبر اکرم (صل الله علیه و آله) فرمودند: «هَذَا عَبْدٌ نَوَّرَ اللَّهُ قَلْبَهُ بِالْإِیمَانِ» او بنده‌ای است که خدا چراغ ایمان را برای او روشن کرده است. ببینیم خودمان بهشتی هستیم یا جهنمی؟ آیا بلدیم دست کسی را بگیریم و به بهشت ببریم؟
وی اضافه کرد: خداوند حاج آقا مجتبی تهرانی را رحمت کند؛ الحق و الانصاف وجود مغتنمی در تهران بودند. کسی از ایشان سؤال کرده بود که چگونه فرزندانم را درست تربیت کنم که صالح باشند؟ ایشان فرمودند به فکر فرزندانت نباش به فکر خودت باش، اگر خودت درست تربیت شدی فرزندانت نیز درست تربیت خواهند شد. شما الگوی آنان هستی. اول خودت، «علیکم انفسکم». خود را بیابیم که در بهشت هستیم یا در جهنم، با صادقین هستیم، معکم که در زیارت شریفه جامعه کبیره یا در زیارت عاشورا آمده است ان یجعلنی معکم، این معیت چه نوع معیتی با امام زمان (عج) است؟ برای خودمان شناخته شده است؟ ما همراه حضرتیم و با ایشان همراهی داریم؟ اصلاً راه ایشان را جستجو کرده ایم؟ معیت عشق داریم یا معیت تبعیت؟ این در خودیابی مشخص می شود. آدم خود را پیدا کند. ببیند چشم، زبان، گوش، دل و فکر او در چه مسیری است. این مسیر اگر روشن شد معلوم می شود ما با آنان هستیم و معیت داریم یا نه.
امام جمعه موقت تهران ادامه داد: مرحله سوم خودسازی است. عمر را از آن جهت عمر می گویند که آمده ایم زمین دل و خودمان را آباد و عمران کنیم؛ در بهشت وجود نازنین حضرت خاتم (صلی الله علیه و آله) دیدند که دارند قصری را می‌سازند. سازندگان گاه مشغول کارند و گاه معطل هستند. حضرت از این امر سؤال پرسیدند؛گفته شد ابزار ساخت را از زمین می‌فرستند و ما اینجا می‌سازیم. هر مقدار نفرستادیم کار آنجا لنگ است. ما از بدو تکلیف تا پایان عمر خود مأمور هستیم مرتب ابزار بفرستیم و برای خود آباد کنیم.
وی بیان کرد: «وَالْبَلَدُ الطَّیِّبُ یَخْرُجُ نَبَاتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ ۖ وَالَّذِی خَبُثَ لَا یَخْرُجُ إِلَّا نَکِدًا » اگر جان خود را پاک کردیم، نیت خود را خالص کردیم و اگر زمین دل خود را آماده کشت کردیم؛ زوائد را زدودیم آن وقت بذرهایی که با اعمال صالح می‌افشانیم در وجود ما می‌روید. ما می‌شویم بهشت، هر کس با ما مأنوس شود بهشتی می‌شود. مگر نفرمود: «إِذَا مَرَرْتُمْ بِرِیَاضِ اَلْجَنَّةِ فَارْتَعُوا فِیهَا قَالُوا وَ مَا رِیَاضُ اَلْجَنَّةِ قَالَ مَجَالِسُ اَلذِّکْرِ» جنت همان مجالس علم است بالاترین ذکر همان علم است. خود را بسازیم، لحظه‌ای غفلت نیز می تواند باعث سقوط شود؛ «وَلَقَدْ ذَرَأْنَا لِجَهَنَّمَ کَثِیرًا مِّنَ الْجِنِّ وَالْإِنسِ ۖ لَهُمْ قُلُوبٌ لَّا یَفْقَهُونَ»
وی با اشاره به این که علم برای مغز است ولی فقه برای قلب، اظهارکرد: قرآن را خدا بر قلب پیامبر(صل‌الله علیه و آله) نازل فرمود. ایمان در قلب است. فقه که فهم است برتر است از علم که در مغز است. گاه مثل کربلایی کاظم درس نخوانده، که خداوند متعال به او فهم قرآن داد. تفقّّه، فهمیدن دین و یافتن و هضم‌کردن دین است. محفوظات ذهنی که فقه نیست، او حامل فقه است در حالی که غیر فقیه است. حکم رسولی را دارد که نامه می برد ولی خودش از متن نامه هیچ استفادهای نمی کند. این آیات را انسان همین الآن می بیند: «وَلَقَدْ ذَرَأْنَا لِجَهَنَّمَ کَثِیرًا مِّنَ الْجِنِّ وَالْإِنسِ ۖ لَهُمْ قُلُوبٌ لَّا یَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْیُنٌ لَّا یُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لَّا یَسْمَعُونَ بِهَا ۚ أُولَـئِکَ کَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ ۚ أُولَـئِکَ هُمُ الْغَافِلُونَ»
حجت‌الاسلام صدیقی با تأکید بر این که اگر اهل ذکر نباشیم، حق نداریم ادعای تربیت کنیم، افزود: «فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ» از اهل ذکر سؤال کنید نه اهل علم «إِن کُنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ». اهل غفلت حتی اگر اهل علم باشند حق و صلاحیت تربیت ندارند؛ باید دائماً متذکّر و خودآگاه بود؛ باید پیوسته آباد کنیم، تا عمرمان، عمر باشد والاّ تخریب بوده عمر نبوده؛ انسان اگر ضایع باشد، دیگران را نیز ضایع می کند؛ «اَلْکَلاَمُ إِذَا خَرَجَ مِنَ اَلْقَلْبِ وَقَعَ عَلَى اَلْقَلْبِ» اگر خودش باور نداشته باشد. و راهی را نرفته باشد. راهنمایی او نیز درست در نمیآید و رویشی نخواهد داشت.
وی با اشاره به آیه شریفه 18 سوره مبارکه حشر ادامه داد: این آیه نیز هشدار عجیبی است: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّـهَ وَلْتَنظُرْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ لِغَدٍ ۖ وَاتَّقُوا اللَّـهَ ۚ إِنَّ اللَّـهَ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ» این لحظات را داریم پیش می فرستیم. نگاه کنیم در این جلسه چه چیز تحصیل کردیم و تحویل خدا دادیم. تا اینجا بعد اثباتی است و خداوند دعوت می کند به حریم نگاه داشتن، با خدا همراهی کردن، بزرگان می گویند: اول آن مراقبه و دوم محاسبه «اتقوا الله» اول یعنی به‌هوش باشید. خود را فراموش نکنید؛که هستید چه هستید برای که هستید؛ چه می خورید. «اتقوا الله» دوم گفته‌اند محاسبه است؛ به حساب خود برسید قبل از آنکه به حساب شما برسند. موردی که خیلی خطرناک است غفلت از خود هست و این یعنی غفلت از خدا که در این صورت خدا هم اورا رها می‌کند؛ مؤمن دائما ذخیره می‌کند و همه چیز برای او باقی می‌ماند چون برای خدا کار کرده ولی کافر آن کسی است که نعمت را نمی شناسد و فطرت را می پوشاند.
این استاد حوزه با ذکر این نکته که پیغمبر خدا چون مربی همه نسل‌ها تا قیامت هست نماز شب برای او واجب شد اظهار کرد: خدانکند جایی باشد که آخوندها وجودشان با عدم حضورشان یکی باشد خیلی باید پناه به خدابرد و مراقب باشیم برای اصلاح دیگران خودمان نسوزیم بلکه اول خود را بسازیم اگر خدا به ما توفیق نماز شب و ابتهال و آه و سوز سحر داد آیا کار تمام است؟ خیر، تازه اول کار است «فاذا فرغت فانصب و الی ربک فارغب» به قول مرحوم آیت‌الله بهجت(ره)، «من حرم الی حرم» باشید یعنی هیچ‌گاه از حرم خارج نشوید از حرمی به حرم دیگر وارد شوید؛ در زندگی باید منازل زیادی طی کنید تا به مقصد برسید، حفظ این اعمال خیلی مهم است، حبط عمل داریم، کاری گاهی باعث می‌شود تمام اعمال ما بسوزد؛ در دنیا انسان 60 سال آبرو جمع می کند ناگهان با یک کار از دست می رود، «اللهم لا تکلنا الی نفوسنا طرفه عین ابدا» این حفاظت از ارزش هایی که خدا به ما داده خیلی مهم است.؛ اعتبار ما، آبروی ما، عبادات و نماز شب ما، اینها هیچ کدام مصونیت ندارند، این عبا و این عمامه ها بسیار با ارزش هستند اینها سرمایه امام صادق(علیه السلام) است و بعضی از کارهای ما ممکن است این عمامه را ضایع کند.
امام جمعه موقت تهران در ادامه با اشاره به آیه شریفه «قوا انفسکم و اهلیکم نارا» بیان کرد: مسئله خانواده مهم است؛ فرزند امانت است؛ ما که می‌خواهیم فرزند دیگران را تربیت کنیم اگر تربیت فرزند خود را به خاطر کار زیاد رها کنیم تا ضایع شود چه عذری پیش خداوند داریم؟ در آیه شریفه «و ثیابک فطهّر» مسأله پاکی لباس به همسر هم برمی‌گردد؛ اگر همسر شما پاک، آراسته و با انضباط باشد، فرزندانتان هم این طور تربیت می‌شوند. ما باید در خانه خود طبیب باشیم؛ قرآن نسخه الهی است باید درد ها را تشخیص دهیم و به جا اعمال کنیم
وی با اشاره به موضوع اخلاص در عمل، گفت: انسانی که اخلاص نداشته باشدگاهی حرفی می‌زند و دیگری از آن حرف راه می‌افتد ولی در قیامت خودش بهره‌ای ندارد چون برای غیر خدا کارکرده است، قدم اول را برای نفس خود بردارید و بعد خانواده و این امانت‌هایی که دست شما داده‌اند؛ میزان تدریس خود را ملاک قرار ندهید؛ ببینید با سخن شما چند نفر هدایت و ساخته شده‌اند؛ ارزش همه دنیا از ارزش هدایت یک انسان کم‌تر است؛ خون شهدا به شما میدان داده تا نسل آینده به شما سپرده شود تا مدیران و سربازان امام زمان(عج) را تربیت کنید.
حجت‌الاسلام صدیقی در پایان اظهار کرد: هرچقدر با تقوا و اهل سِرّ باشید و کارهای صدقی در کارنامه داشته باشید، ناصیه شما با اخلاقتان شناخته می‌شود، شکار دل با اخلاق است، وقتی پیغمبراکرم(صلی الله علیه و آله) مأمور است به بال‌گستردن برای اطرافیان، پس ژست گرفتن و خودبزرگ بینی برای روحانی مورد رضای خدا نیست و تکبر می‌آورد؛ همیشه خود را در پیشگاه خدا ناقص ببینیم و در کارمان نهایت سعه صدر داشته‌باشیم؛ این اخلاق و برخورد قشنگ و خوش‌سیما بودن و روی باز داشتن سیره پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله) است.
گفتنی است دوره آموزشی روحانیون دانشگاه فرهنگیان از تاریخ 11 الی 13 دی‌ماه 98 در شهر مقدس قم برگزار شد.