شعار هفته پژوهش، اهمیت استراتژیک پژوهش در دانشگاه فرهنگیان را برجسته می کند

دکتر ساکی، معاون پژوهش و فناوری دانشگاه در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار روابط عمومی دانشگاه، برنامه های هفته پژوهش دانشگاه را اعلام کرد.

وی، با تسلیت اربعین حسینی و قدردانی صمیمانه از همه دست اندرکاران هفته پژوهش در ستادهای استانی و ستاد مرکزی که فرصت مناسبی را برای اجرای پرشور و نشاط هفته پژوهش در دانشگاه فراهم ساخته اند، از  نامگذاری 25 آذر ماه به عنوان روز پژوهش و  هفته پایانی آذرماه را  به عنوان هفته ملی پژوهش،  بعنوان حرکتی نمادین یاد کرد که برای توجه بیشتر جامعه به موضوع پژوهش و پژوهشگران توسط شورای فرهنگ عمومی کشور اتخاذ شده است.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه،  افزود: پژوهش و توجه به آن یک ضرورت دایمی است که محدود به زمان و مکان خاصی نمی شود. پژوهش رویکرد مستمر بشر برای مبارزه با جهل و توسعه دانایی است.

دکتر ساکی، پژوهش، در دانشگاه فرهنگیان را به واسطه ماموریت مهم و دشوار تربیت معلم موضوعی بسیار استراتژیک دانست که بدون آن نمی توان به آرمان های دانشگاه دست یافت.

وی، با تاکید بر واقعیت شعار انتخابی هفته پژوهش که جامعه دانایی محور را در بستر تربیت معلم پژوهش محور ممکن می داند از اقدامات اساسی یک سال گذشته در حوزه پژوهش دانشگاه خبر داد که همه آنها برای احیای کارکرد پژوهشی دانشگاه بوده است.

معاون پژوهشی دانشگاه، محور این فعالیت ها را در معادل سازی شرایط پژوهشی مدرسان با شرایط پژوهشی اعضای هیات علمی در سایر دانشگاه ها دانست.

دکتر ساکی، پژوهش در دانشگاه فرهنگیان  را در یک چارچوب   رشته ای – موضوعی  وسیع قابل بررسی و انجام دانست که می تواند ابعاد کلی 12 گانه ای را پوشش دهد:

1 ) پژوهش در نحوه آموزش موضوعات علمی در تربیت معلم:

این بعد از فعالیت های پژوهشی متمرکز بر آموزش علوم و فراهم سازی فضای مساعد یاددهی – یادگیری در تربیت معلم است. بررسی روند، چگونگی و پیامدهای آموزش علوم (به معنای عام موضوعات علمی و رشته های تخصصی) قابلیت های دانشگاه در تربیت تخصصی – حرفه ای دانشجو معلمان را آشکار می سازد و این مهم نیازمند به حمایت و بهره گیری از سازو کارهای پژوهشی است، در این بعد، موضوعاتی همچون نحوه آموزش موضوعات نظیر آموزش(آموزش ریاضی، آموزش فیزیک، آموزش شیمی، آموزش زبان و ... )، تحلیل وضعیت برنامه های درسی در رشته های مختلف برای تحقق شایستگی های مختلف در دانشجو معلمان، تولید مواد و منابع آموزشی، کیفیت کارورزی، فرهنگ آموزش و یادگیری، چگونگی توانمندی اعضای هیات علمی و مدرسان برای تدریس در دانشگاه و مطالعات تطبیقی تربیت معلم در جهان ( از حیث برنامه های آموزشی و درسی ) مطرح می شود .

2 ) روند و چگونگی جذب دانشجو معلم:

 ورودی اصلی دانشگاه را دانشجویان تشکیل می دهد. بررسی کارآمدی الگوهای جذب  دانشجو معلمان از جهات مختلف بعد دیگری از ابعاد پژوهش در دانشگاه را در بر می گیرد. تعیین ویژگی های دانشجویان از جهات مختلف و رابطه آن با اقتضایات اسناد بالادستی، اقتضایات تربیت معلم، تطابق الگوهای پذیرش دانشجو  با نیازها و اقتضائات آموزش و پرورش و جامعه، مقایسه الگوهای جهانی پذیرش معلم برای نیل به یک الگوی متناسب با نیازهای بومی می توانند موضوعاتی در این محدوده تلقی گردند. آیا روندهای پذیرش دانشجو برای تحصیل در دوره های تربیت معلم باید حساس به شرایط و اقتضایات محیطی باشند؟ ضوابط و مقررات جذب چه پیامدهای مثبت یا منفی ای را برای کیفیت آموزش دانشجومعلمان در بر دارد؟ آیا پذیرش معلمان تک موضوعی کارآمد و پاسخگوی نیاز آموزش و پرورش است یا پذیرش معلم برای تربیت و تدریس در بیش از یک موضوع؟ آیا تربیت یک معلم برای دوره ابتدایی پاسخگوی تدریس در شش سال دوره ابتدایی است یا باید در دوره ابتدایی معلم تخصصی تر تربیت گردد؟جذب و تربیت معلمان مدارس روستایی، عشایری و چند پایه چگونه باید باشد؟ پاسخگویی به این سوالات از بستر اجرای پژوهش، تصمیم گیری را آسان  و مطمئن تر می سازد.

3 ) پژوهش در برنامه های فرهنگی و تربیتی:

گرچه آموزش در رشته های علمی هدفی تربیتی - فرهنگی دارد و انتظار دانشگاه نیز پی گیری ابعاد فرهنگی و تربیتی در تاروپود همه برنامه های درسی و آموزشی است، اما به اقتضای رسالت برجسته تربیتی، فرهنگی دانشگاه فرهنگیان – که ساخت هویت معلمی را در دانشجو معلمان پی می گیرد، این مهم از طریق فرصت های فراوان غیر رسمی و غیر متشکل نیز پی گرفته می شود که باید در خصوص چگونگی تهیه، اجرا و کارآمدی آنها نیز پژوهش هایی را طراحی و به مرحله اجرا درآورد.

4 ) پژوهش در بعد مدیریت و رهبری  دانشگاه :

موضوع مدیریت و رهبری و مولفه های وابسته به آن در کارآمدی دانشگاه بسیار مهم و تاثیرگذار هستند. اقتضائات کار دانشگاهی، سبک خاصی از مدیریت و رهبری آموزشی را می طلبد که باید برای تمهید آن از ظرفیت پژوهش استفاده نمود. حتی می توان سبک مدیریتی خاصی را به مدد پژوهش برای مدیریت دانشگاه فرهنگیان طراحی و اجرا نمود. آیا اکنون  الگوی جذب و انتصاب مدیران دانشگاه کارآمد است؟ آیا ویژگی ها و الگوهای رفتاری مدیران دانشگاهی متناسب با اقتضایات کار حرفه ای آنها است؟ فضای فرهنگی حاکم بر دانشگاه از چه وضعیتی برخوردار است؟ آیا ساختار و تشکیلات در پاسخگویی به نیازها  کارآمد و چابک است؟ نظام برنامه ریزی در دانشگاه چگونه است؟ نظام مدیریت منابع انسانی از حیث نحوه جذب، آموزش، انگیزش و  ارتقاء چگونه است؟ نظام پشتیبانی دانشگاه از کدام ویژگیها برخوردار است؟ ارتباطات بیرونی دانشگاه چگونه است؟

5 ) روندیابی وضعیت دانشجویان در ابعاد مختلف:

دانشجویان بزرگترین سرمایه دانشگاه محسوب و مشروعیت دانشگاه به حضور آنها وابسته است. آنها به عنوان مشتری و مخاطبان اصلی باید همواره مورد توجه قرار گیرند. تعیین  حس و حال آنها از تجربه تحصیل در دانشگاه فرهنگیان برای تصمیم گیران بسیار اهمیت دارد. از این روی ضروری است وضعیت آنها بصورت مستمر و از حیث مولفه هایی همچون کیفیت زندگی دانشجویی، کیفیت خدمات آموزشی، انگیزش و علاقه به حرفه معلمی، نحوه رضایت از کیفیت آموزشی و سایر مولفه ها مورد مطالعه قرار گرفته تا به تناسب اطلاعات دریافتی، نسبت به بهبود و اصلاح وضع موجود اقدام گردد.

6 ) پژوهش در عملکرد معلمان و دانش آموزان:

معلمان امروز اغلب دانشجو معلمان دیروز دانشگاه بوده اند که عملکرد کنونی آنها می تواند اثربخشی برنامه های ما را آشکار سازد.

با بررسی کاستی های عملکرد معلمان (که ناشی نقصان آموزشهای حرفه ای دریافتی در تربیت معلم باشد) می توانیم برنامه های خود را متناسب با نیازها بهبود بخشیم. به ویژه بررسی سهم آنها در کیفیت آموزش و عملکرد دانش آموزان بسیار تاثیر گذار خواهد بود. به این ترتیب همه مطالعاتی که به نوعی می توانند وضعیت عملکرد حرفه ای معلمان را توصیف و برای اصلاح برنامه های تربیت معلم مورد استفاده قرار گیرند در شمار پژوهش های تربیت معلم قرار می گیرند.

7) پژوهش در بهسازی و تعالی منابع انسانی آموزش و پرورش:

بر اساس اساسنامه دانشگاه، بهسازی و تعالی منابع انسانی در گروه های مختلف نیز در شمار رسالت و ماموریت های دانشگاه تلقی می شود.

چنین پیش بینی می شود که با واگذاری رسمی این مسوولیت و تدارک سازوکارهای لازم برای اجرای آن، دانشگاه در مسیر طراحی و اجرای دوره های آموزشی متعددی برای معلمان قرار خواهد گرفت. پیداست کارآمدی انجام این وظیفه مهم و دشوار نیازمند به استفاده از ظرفیت پژوهش خواهد بود.

تدارک برنامه های آموزشی اثر بخش برای طیف منابع انسانی آموزش و پرورش شامل گروه های مدیران، معلمان، کارشناسان و کارکنان دامنه ای گسترده از مطالعات را پیش روی حوزه پژوهش در دانشگاه خواهد گشود.

8) پژوهش در کارآمدی فعالیتهای  در دست اجرا:

 دانشگاه فرهنگیان مانند هر دانشگاه دیگری برای پیشبرد رسالت و ماموریت های خود به طور معمول برنامه و فعالیتهایی را طراحی و به مرحله اجرا در می آورد. کسب اطلاع از کارآمدی اجرای فعالیت ها و برنامه های مختلف به کمک پژوهش، سرعت و دقت بیشتری به مدیریت فعالیت ها می دهد و در نتیجه ، فعالیت در این حوزه نیز  در محدوده پژوهش در دانشگاه قرار می گیرد. .

9 ) اجرای پژوهش های کارفرمایی  و تقاضا محور:

دانشگاه فرهنگیان به واسطه ظرفیت علمی مدرسان و اعضای هیات علمی خود از توانمندی خوبی در تخصص های مختلف برخوردار است و به همین دلیل ظرفیت اجرای طرح های سفارشی دیگران را دارد. بدیهی است که عناوین و موضوعات این فعالیتها به تناسب سازمان سفارش دهنده می تواند حتی خارج از موضوعات و فعالیت های تربیت معلم باشد که با هماهنگی و طبق ضوابط خاص، زمینه اجرای  آنها فراهم می آید.

10 ) آینده پژوهی در تربیت معلم:

پژوهش هایی که با واکاوی منابع، الگوها  و عوامل تغییر یا ثبات در دانشگاه و تربیت معلم، به تجسّم آینده ای بالقوّه و زمینه ساز برنامه ریزی برای آنها می پردازد، نیز می توانند در قلمرو پژوهش های دانشگاه قرار گیرند. به طور نمونه تغییرات رشد دانش آموزی، تغییرات فناوری ، علمی و آموزشی چه تاثیراتی بر رشته های دایر دانشگاه خواهد گذارد. اقتضائات اجرای سند تحول در آینده چه تغییراتی در محیط و برنامه های تربیت معلم ایجاد می نماید. تغییرات اقتصادی و شرایط اجتماعی چه پیامدهایی را بر روند رغبت دانش آموزان به انتخاب رشته های دانشگاه خواهد گذارد.

11) توسعه رویکرد معلم پژوهنده در میان دانشجو معلمان و معلمان:

رویکرد معلم پژوهنده که اشاره به تدارک محیط مساعد یاددهی یادگیری بر اساس اقتضائات بومی کلاس درس و با بهره گیری از پژوهشهای معلم محور ( مانند درس پژوهی و اقدام پژوهی ) دارد، امروزه جایگاه برجسته ای در تربیت معلم جهانی دارد. به همین ترتیب کوشش در نحوه نهادینه سازی این رویکرد در برنامه های آموزشی و درسی دانشگاه و همچنین در میان معلمان از اولویتهای دانشگاه فرهنگیان محسوب می شود.

12) حمایت از دانشجویان پژوهشگر :

پژوهش های دانشجویی عمدتا در بستر برنامه های درسی رسمی و انجمن های علمی دانشجویی مطرح و پرورانده می شوند. در معاونت پژوهشی نیز برای حمایت از پژوهش های خاص دانشجویان نخبه و مستعد حمایتهای ویژه ای در قالب باشگاه مجازی دانش پژوهان دانشجو معلم پیش بینی شده که به تناسب آن به ایده های پژوهشی دانشجویان برای اجرا اعتباری تعلق گرفته تا تحت پوشش یکی از استادان به اجرای آن مبادرت نماید. کوشش ما این است که بتوانیم با  بیش از یکصد نفر دانشجویانی که در مرحله اول به باشگاه  معرفی شده اند در آینده ای نزدیک طی یک همایش کشوری دیدار داشته باشیم و دیدگاه های خود را به آنها منتقل نماییم.

معاون پژوهش و فناوری، تأکید کرد: در راستا و متناسب با اهداف برگزاری برنامه های هفته پژوهش در دانشگاه، با تلاش دست اندرکان هفته پژوهش در ستاد و استان ها  برنامه هایی گسترده در سطح کشوری و استانی برای اجرا پیش بینی شده است.

وی، در ادامه، به برخی از اهداف مذکور به شرح ذیل اشاره کرد:

1  .گسترش و ارتقای فرهنگ پژوهش در دانشگاه

2. معرفی و تجلیل از پژوهشگران دانشگاه

3. ایجاد فرصت برای بحث و گفتگو در باره ماهیت پژوهش در تربیت معلم

4. شناسایی و عرضه یافته های پژوهشی مرتبط با تربیت معلم

5. افزایش حساسیت، توجه و اهتمام به ضرورت انجام فعالیت های پژوهشی در دانشگاه

دکتر ساکی، در پایان  اهم برنامه های هفته پژوهش دانشگاه  را شامل موارد دهگانه ی ذیل اعلام کرد:

1) برگزاری برنامه مشترک پردیس های استانی که با حضور نماینده ای از سازمان مرکزی دانشگاه همراه خواهد بود و  طی آن از برگزیدگان استانی تجلیل خواهد شد

2) برگزاری کارگاه ها و سخنرانی های علمی در پردیس ها و مراکز ویژه مدرسان و دانشجویان

3) شرکت دانشگاه در نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی و فن آوری در سطح استان و در سطح ملی

4 ) معرفی و تجلیل از پژوهشگران برتر استانی در برنامه های استانی و برتر کشوری دانشگاه  طی مراسم خاصی در بوشهر در 26 / 9 / 93،

5 ) استقرار سامانه های الکترونیک در حوزه کتابخانه ها، همایش ها و مجلات علمی

6 ) ابلاغ دستورالعمل های حمایت از شرکت مدرسان و اعضای هیات علمی در همایش های داخل و خارج

7 ) ابلاغ دستورالعمل حمایت از رساله و پایان نامه های مرتبط با تربیت معلم

8 ) انتشار ویژه نامه هفته پژوهش

9 ) اعلام فراخوان مقاله برای نشریه تربیت معلم فکو

10) تشکیل کمیته علمی همایش ملی تربیت معلم ( که سال آینده برگزار خواهد شد )