پژوهش در دانشگاه فرهنگیان، الزامات و انتظارات
باسمه تعالی
همانطورکه در دانشگاه، کارمندان و اعضای هیات علمی خود جامعه هدف نهائی ماموریت دانشگاه نیستند و هر دو گروه پشتیبان و عاملی برای تربیت دانشجویان خواهند بود، ساختار دانشگاه نیز از همین ویژگی کلی برخوردار است به این معنا که ساختار همه معاونت ها و مراکز موجود در دانشگاه تمهیدی برای تربیت دانشجویان خواهد بود و مطابق سند تحول بنیادین و سند دانشگاه اسلامی عاملیت تربیت دانشجو معلم به طور مستقیم به عهده معاونت آموزش و معاونت فرهنگی و بخشی از ساختار فعلی معاونت دانشجویی است و سایر ساختار دانشگاه نقش پشتیبانی، تامین ابزار و تمهید شرایط دارند که در ابعاد فیزیکی، نظارتی، محتوایی و توانمند سازی ظاهر می شود. البته تفکیک ماموریت اولی و ثانوی و یا اصلی و پشتیبان در ساختار دانشگاه به معنای کم اهمیتی ماموریت معاونت ها و بخش های پشتیبان نیست! بلکه گوشزد کردن این پیام است که اگر هزاران سرباز نظامی و فرمانده در صف اول جبهه جنگ قرار گیرند اما از طرف بخش های پشتیبان کمکی نرسد و یا از قبل به درستی اطلاعات و رصدی صورت نگرفته باشد فاجعه انسانی رخ می دهد و همه در دام نقشه دشمن و آتش آنها تلف خواهند شد و رئیس ستاد مشترک باید شکست را اعلام نماید.
در دانشگاهی که ثقل نظام تعلیم و تربیت کشور است بخش پژوهش و فناوری آن، مهمترین بخش حوزه پشتیبان محتوایی و همچنین روشنی بخش مسیر فعالیت سایر مجموعه هاست.
در هفته پژوهش ضمن گرامیداشت این مناسبت و تبریک به همه پژوهش گران عرصه تعلیم و تربیت کشور و قدردانی از تلاش های همکاران فرهیخته دانشگاه در این عرصه، اجازه می خواهم تا چند پیشنهاد و راهکار در حوزه پژوهش دانشگاه طرح نمایم تا زمینه ای برای تامل بیشتر وکنشگری اساتید، همکاران و حتی دانشجو معلمان در این ماموریت مهم فراهم گردد!
پیشنهاد اول: یکی از ماموریت های معاونت پژوهش تعیین اولویت‌های پژوهشی دانشگاه بر اساس واقعیت ها و رصد تحقق این اولویت هاست، مناسب است اولویت های پژوهشی دانشگاه فرهنگیان در یک برنامه زمانبندی پنج ساله مشخص گردد و گزارشی از میزان تحقق این برنامه ها هر ساله منعکس گردد.
پیشنهاد دوم: برنامه هفتم کشور، سرنوشت و چشم انداز دستگاه ها در افق 5 ساله است و از آنجایی که آینده پژوهی ماموریت دستگاه ها در بخش پژوهش آنها رقم می خورد، شایسته است شرایط و آینده تربیت معلم کشور در برنامه های پنج ساله بر اساس داده ها و نقش آفرینی معاونت پژوهش دانشگاه باشد.
پیشنهاد سوم: در سال گذشته و امسال دانشگاه های کشور در حوزه صنعتی، علوم انسانی و پزشکی میزبان بیش از 500 طرح پژوهشی کلان بوده اند و صدها میلیارد بودجه در این راستا جذب کرده اند. پیشنهاد می گردد دانشگاه فرهنگیان در این رقابت، ساز و کاری فراهم نماید تا سهمی و جایگاهی ویژه ای داشته باشد.
پیشنهاد چهارم: همه کشورها در حوزه تربیت معلم خود تجارب و یافته هایی دارند و در برخی موارد به دستاوردهای نوین و پیشرفت های قابل توجهی دست پیدا کرده اند. انتظار می رود معاونت پژوهشی دانشگاه، راه را برای بهره گیری از این تجارب جهانی هموار نموده و از دستاوردهای بین المللی تعلیم و تربیت در توانمندی و ارتقاء استادان و دانشجومعلمان بهره گیرد و به طور مشخص رصد نماید تا برنامه در حال اجرای دانشگاه را با توجه به این یافته ها طراحی و اجرا گردد.؟
پیشنهاد پنجم: یکی از وظایف معاونت پژوهش هر دانشگاه توسعه زیر ساخت های مطالعه و پژوهش برای دانشجویان، استادان و پژوهشگران به منظور تولید دانش و ارتقاء توانمندی پژوهشی آنان است. شایسته است روشن شود که دانشگاه فرهنگیان در بین دانشگاه های کشور در چه جایگاهی قرار گرفته است؟ و شناسنامه پژوهشی 64 پردیس استانی چیست و نسبت به هم چه جایگاهی دارند تا بر اساس وضع موجود بتوان وضع مطلوب را در یک زمان بندی به وضع مطلوب رهنمون ساخت.
پیشنهاد ششم: یکی از شاخص های ارتقاء و پیشرفت دانشگاه، میزان رضایت کنشگران فعال در دانشگاه بخصوص استادان و دانشجویان است، پیشنهاد می شود تا معاونت پژوهش در این عرصه اقدام یا تمهیدی فراهم نماید و نتایج و مقایسه سالانه آن برای عموم منتشر گردد و به نظر می رسد گوشزد ریشه نارضایتی و آسیب ها همراه راهکار اصلاحی برای مدیران دانشگاه یک ضرورت است.
پیشنهاد هفتم: هر کدام از معاونت های ستادی میلیاردها تومان در راستای ماموریت های خود هزینه می کنند، پیشنهاد می شود معاونت پژوهشی بر اساس مسوولیت ذاتی خود و بر اساس پژوهش های دقیق راه روشنی را برای هر معاونت پیش بینی کند که آیا این هزینه ها بر اساس ماموریت های ذهنی و ذوقی مدیران است و یا بر اساس شاخص های عینی و پیش رونده؟ و به عبارتی دیگر آیا برنامه عملیاتی دانشگاه با نگاه واقع بینانه و اولویت های تربیت دانشجو در کف پردیس و مرکز تنطیم، تصویب و اجرا می شود؟ آسیب ها و اصلاحات پیشنهادی برای بازنگری روند موجود کدام است؟ و هر ساله این اصلاحات از طریق ریاست دانشگاه به معاونت ها ابلاغ گردد.
پیشنهاد هشتم: رهبر انقلاب در یکی از بیانات خود فرمودند: " در دانشگاه فرهنگیان، موادّ درسی و محتوای دروس مهم است " و در همان سخنرانی بیان کردند که " همه‌ی فرایندهایی که منتهی می شود به جذب معلّم، برای تدریس و برای تعلیم و تربیت، بایستی سالم و با معیار اسلام و انقلاب سنجیده بشود." یکی از وظایف معاونت پژوهش بررسی محتوا و متون درسی موجود دانشگاه است. پیشنهاد می شود که حوزه پژوهشی دانشگاه در یک گزارش علمی بررسی نماید چه بخشی از این منابع رسمی و غیر رسمی که در حال تدریس است دانشجوی ما را بر اساس چشم انداز سند تحول تربیت می کند؟ چه میزان از این محتوا بر اساس معیار ایرانی اسلامی و فرهنگ بومی تنطیم شده است؟ تفاوت ماهوی این متون در دانشگاه ماموریت گرای تربیت معلم با سایر دانشگاه ها چیست؟ کدام بخش و محورهای متون موجود با نظام معیار اسلام و انقلاب و رسالت تربیت معلم سازگار نیست؟
عین اله عابدی
روز پژوهش
بیست و پنجم آذرماه 1402