عبدالمحمد آیتی
(بروجرد 1392-1305)

زندگینامه :

 عبدالمحمد آیتی فرزند صادق در اردیبهشت ۱۳۰۵ در بروجرد به دنیا آمد او در  شش سالگی به مکتب رفت و به آموختن الفبا و خواندن کتاب‌های ادبی پرداخت. در سال ۱۳۱۴ به مدارس رسمی پا گذاشت و دوران شش ساله ابتدایی را در بروجرد به پایان رساند. وی به دلیل علاقه مندی به علوم حوزوی، همزمان با تحصیل در دبیرستان، راهی قم شد و یک سال در حوزه علمیه قم کسب علم نمود.

آیتی در سال ۱۳۲۵ ش  به تهران رفت سپس به دانشکده معقول و منقول (الهیات و معارف اسلامی )دانشگاه تهران راه یافت. همزمان با تحصیل در دانشگاه تهران دوره‌های روانشناسی و علوم تربیتی را در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران گذراند و در سال ۱۳۲۸ش  با رتبه اول لیسانس گرفت.

تنوع آثار ترجمه شده به قلم آیتی حاکی از گستردگی و عمق اطلاعات تاریخی و جغرافیایی، دینی و ادبی و تسلط او بر فن ترجمه و سبک‌های مختلف ادبی و نوشتاری است.

ترجمه نهج البلاغه آیتی، به گفته منتقدان، از استوارترین ترجمه‌های فارسی این کتاب است. وی در ۲۰ شهریور ۱۳۹۲ در ۸۷ سالگی چشم از جهان فرو بست.

 

سوابق و فعالیت‌ها:

سال ۱۳۲۸ تدریس در دبیرستان‌های بابل و یک سال بعد به خرم آباد انتقال یافت.

سال ۱۳۳۲ به مدت ۱۰ سال در دبیرستان‌های ساوه به تدریس پرداخت.

سال 1349ش سردبیر ماهنامه آموزش و پرورش شد و این سمت را تا ده  سال بر عهده داشت. او در این ایام در دبیرستان‌های شبانه تهران به تدریس می‌پرداخت.

آیتی در سال تاریخ ادبیات زبان عربی، حنا الفاخوری، این کتاب در ۱۳۶۲ ش به عنوان کتاب سال برگزیده جمهوری اسلامی ایران در ادبیات عرب در بخش ترجمه انتخاب شد. ۱۳۵۹ ش بازنشسته شد و از آن پس اوقات خود را به نوشتن اختصاص داد و در ۲۰ مهر ۱۳۷۰ به عضویت پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی برگزیده شد.

 

افتخارات:

تاریخ ادبیات زبان عربی، حنا الفاخوری،  این کتاب در ۱۳۶۲ ش به عنوان کتاب سال برگزیده جمهوری اسلامی ایران در ادبیات عرب در بخش ترجمه انتخاب شد.

 

آثار در قالب ترجمه:

قرآن مجید تهران، سروش، 1367ش.  نهج البلاغه، تهران، بنیاد نهج البلاغه، صحیفه سجادیه، تهران، سروش، ۱۳۷۲ ش

آمرزش،  ابوالعلاء معری،  تهران، اشرفی، ۱۳۴۷ ش: عنوان اصلی این کتاب الغفران و شامل سه بخش است.

آواره، رابیندرانات تاگور، شرکت سهامی کتاب‌های جیبی،  ۱۳۴۴ ش. باتلاق، می کاو التاری، تهران، کیهان، ۱۳۴۱ ش

بسی رنج مردم، رمان فردوسی، ساتم الغ زاده، سروا، ۱۳۷۷ ش، ترجمه از زبان تاجیکی.

تاریخ ادبیات زبان عربی، حنا الفاخوری، تهران، توس، ۱۳۶۲ ش: این کتاب در ۱۳۶۲ به عنوان کتاب سال برگزیده جمهوری اسلامی ایران در ادبیات عرب در بخش ترجمه انتخاب شد. کتاب الغارات نوشته ابراهیم بن محمد ثقفی، تهران، وزارت ارشاد، ۱۳۷۴ ش.

تاریخ دولت اسلامی در اندلس، ۵ جلد، عبدالله عنان، تهران، کیهان، ۱۳۶۶ - ۱۳۷۱ ش تاریخ مختصر الدول، ابن العبری، تهران، علمی فرهنگی، ۱۳۷۷ ش.

تفسیر من هدی القرآن، سید محمد تقی مدرس،ج2-4و7. تقویم البلدان، عماد الدین اسماعیل ابوالفدا تهران بنیاد فرهنگ ایران، ۱۳۴۹ش

حجاز در صدر اسلام، احمدالعلی، مرکز تحقیقات حج، ۱۳۷۵ ش. درباره فلسفه اسلامی، ابراهیم بیومی مدکور، تهران، امیرکبیر، ۱۳۶۱ ش.

راز صخره‌ها، مجموعه داستان، سروا، ۱۳۷۷ ش. رندا، مجموعه بیست داستان از بیست نویسنده معاصر سوریه، تهران، سروش، ۱۳۷۶ ش.

العبر، تاریخ ابن خلدون، 6جلد، تهران، موسسه اطلاعات و تحقیقات فرهنگی،  1363-1371ش.

قصاید سبع علویات، ابن ابی الحدید، تهران، بشارت، ۱۳۷۴ ش. معلقات سبع،  تهران،  اشرفی،  ۱۳۴۵ ش.(10).  لخیص و شرح متون ادبی

تحریر تاریخ وصاف،  تهران، بنیاد فرهنگ ایران 1346: آیتی این تاریخ ۵ جلدی را که نثری متکلف و مصنوع دارد در یک مجلد به زبان ساده و روان تحریر کرده و لغت‌های دشوار آن را توضیح داده است. شرح منظومه مانلی و پانزده  قطعه دیگر از نیما یوشیج، تهران، فرزان، ۱۳۷۵ ش.

شکوه سعدی در غزل، تهران، هیرمند،  ۱۳۶۹ ش .شکوه قصیده، تهران، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، ۱۳۶۵ش.(11)