مراسم اعیاد ماه رجب و هفته معلم/ تکریم از بازنشستگان سازمان مرکزی/ سخنرانی دکتر سید محسن فاطمی پیرامون تعلیم و تربیت و مدیریت پویا

دکتر سید محسن فاطمی با حضور دانشگاه فرهنگیان تاکید کرد:

آموزش و پرورش پویا، با نگاه خلاق و فراتر از روزمرگی به نو شدن توجه می کند/ فقدان هوش هیجانی از مهمترین موانع تربیت موثر است

 دکتر سید محسن فاطمی استاد برجسته در حوزه روانشناسی در مراسمی که با حضور دکتر مهرمحمدی، سرپرست دانشگاه فرهنگیان به مناسبت میلاد مسعود حضرت جواد الائمه و مولای متقیان حضرت علی(ع) و در آستانه ی هفته ی معلم، چهارشنبه 9 اردیبهشت ماه، در سازمان مرکزی دانشگاه فرهنگیان برگزار شد، به ارائه مطالبی پیرامون تعلیم و تربیت و مدیرت خلاق و پویا پرداخت و گفت: نگاه به آموزش و تربیت معلم از دیرباز با مولفه های مختلفی همراه بوده و برخی نگاه هایی که به تربیت معلم و استاد پرداخته، صرفا بر بعد شناختی و مدل های شناختی استوار بوده است.

وی افزود: به عبارت دیگر در دانشگاه ها یا مراکز آموزشی مجموعه گسترده ای از اطلاعات داده می شد که با اشراف بر آن دسته اطلاعات می توانستند انتقال دهنده مفاهیم در ارتباط با دانش پژوهان باشند.

دکتر فاطمی در ادامه سخنان خود تاکید کرد که این سیستم از آموزش اگرچه توانسته در یادگیری محفوظات و در تقویت داده های اولیه مربوط به مبانی دانش، نقش اساسی داشته باشد اما کاستی هایی را در عمل به جا گذاشته است.

وی ادامه داد: از جمله کاستی ها، این بوده که به پرورش اساتید و معلمانی پرداخته که اشراف در حوزه های دانایی براساس درک های عمومی مبتنی بر اطلاعات صورت گرفته اما قدرت تعمیق و تعلق از آن ها سلب شده و در دراز مدت یک نوع سطحی نگری و سطحی اندیشیدن در همه سطوح آموزشی به وجود آمده است.

این استاد برجسته روانشناسی با بیان اینکه مدل های شناختی که در حوزه های آموزش به ترویح مبانی آموزشی پرداخته نتوانسته خروجی انسان های خلاق و پویا باشد، خاطرنشان کرد: در تحقیقی دیگری که ما در هاروارد انجام دادیم، این سیستم آموزشی به یک نوع غیبت گرایی و حضورزدایی تبدیل شده است.

وی با ذکر چند نکته در خصوص این نوع سیستم آموزشی، گفت: اول اینکه انسان ها در دنیا میتوانند گونه های مختلفی از تجربه داشته باشند؛ برخی اوقات وجودمان آنقدر با کثرت ها و تکثرها  آمیخته است که نمیتوانیم پویایی را تجربه کنیم و همین باعث می شود نگاه ما درگیر روزمرگی ها و صورت نگری ها شود؛ به همین جهت انفعالی عمل کردن به جای خلاقیت در این سیستم از اولویت خاصی برخوردار بوده است.

دکتر فاطمی ادامه داد: در ام آی تی دو سال پیش به دانشجویان وسیله ای داده شد؛ به گروهی گفتند این چکش است و به گروهی دیگری گفتند این وسیله می تواند چکش باشد. این گروه توانستند از خلاقیت بیشتری برخوردار باشند؛ چرا که از گزینه مشروط استفاده شده بود. به هر میزان حضور زدایی در سیستم آموزشی بیشتر ترویج داده شود، انسان ها در دام جزمیت های برخواسته از منظرهای واحد گرفتار می شوند و بخاطر گرفتار بودن  از زوایایی به مسایل نگاه می کنند که این زوایا فرد را گرفتار روزمرگی می کند.

دکتر فاطمی تصریح کرد: در خروجی این سیستم، معلم و دانشجو صرفا به انتقال اطلاعات در سطحی ترین شکل خود می پردازد؛ اما زمانی که حضور آفرینی به عنوان یک عامل اساسی در آموزش، خودش را نشان می دهد چیدمان و محتوای آموزشی شکل و رنگ دیگری را به خود خواهد گرفت.

این استاد روانشناسی ادامه داد: تحقیقات نشان داده که مولفه های زیر می توانند در ایجاد پویایی و حضور آفرینی در سیستم ها تربیت معلم نقش آفرینی کنند؛ اول توجه به چهره های نو در کنار رخساره ها و سیطره های آشنا. دوم، فقدان استفاده از مفاهیم گذشته و عدم دسترسی به آن می تواند کاربردهای ما را در حوزه آموزشی تحریف کند. 

وی با اشاره به اینکه جست و جوی چهره های نو در کنار سیطه چهره های آشنا ویژگی حضور آفرینی و پویایی است، گفت: حالا مهم است که سیستم های آموزشی و محتوای آموزشی تا چه اندازه این ویژگی را ترغیب و تشویق می کنند و یا اینکه بر روی تثبیت شده های گذشته تاکید می کنند؟

این استاد روانشناسی با اشاره به اینکه آموزش و پرورش پویا با نگاه خلاق و فراتر از روزمرگی ها در کنار سیطره های آشنا به این نو شدن توجه می کند، گفت: این تازه شدن هم در محتوا و هم در روش ها، معلمان را به معلمانی تبدیل می کند که هم دارای تفقد و هم از نگاه های عمیق برخوردار هستند.

وی در ادامه اظهار داشت: به هر میزان پویای و حضور آفرینی بیشتر و بهتر معنا شود، اثربخشی سیستم های آموزشی بالاتر می رود.

وی با بیان این مطلب که اگر در سیستم تربیتی و آموزشی این نگاه مبتنی بر استقبال از اطلاعات جدید و توجه به فضاهای عمیق مورد توجه قرار گیرد، باعث افزایش تعمق خواهد شد، عنوان کرد: نکته دیگر در ذیل این نگاه این است که در کنار پرداختن به مدل های انتزاعی و شناختی در سیستم پویا در حوزه های هیجانی و عاطفی گام های رفیعی در جهت شناسایی مدیریت و فهم سیستم عاطفی انسان ها برداشته می شود.

این استاد مجرب روانشناسی خاطرنشان کرد: در 12 سال گذشته بسیاری از پژوهش ها در حوزه یادگیری نشان داده، برخی از دانش آموزان علی رغم بهره هوشی بالا فرایند یادگیری آن ها با کندی همراه است و یا اصلا صورت نمیگیرد. پیگیری این ماجرا نشان می دهد اگرچه این بچه ها از بهره هوشی بالا برخوردار هستند اما حافظه آن ها از بعد ارتباطی و درونی بسیار ضعیف عمل می کنند.

وی با تاکید بر این موضوع که فقدان هوش هیجانی از مهمترین موانع تربیت موثر به شمار می رود، گفت: به هر میزان که بتوانیم در کنار اموزش های مرتبط با فنون و تکنیک ها به فهم دانایی آن ها بپردازیم، می تواند نقش بسایر مهمی را سیستم های آموزشی ایجاد کند. از نگاه دینی آباد کردن خانه های درون فوق العاده می تواند تسهیل کننده این معنا باشد؛ در غیر این صورت آموزش نه تنها به رشد کمک نخواهد کرد بلکه آموزش خودش حجابی در جهت موفقیت ها خواهد شد.

این استاد روانشناسی با اذعان به اینکه سیستم تربیت موثر و پویا سرمایه گذاری زیادی را روی سرمایه های درونی انسان ها خواهد گذاشت،  یکی از مهمترین این ویژگی ها را سرمایه گذاری بر روی ارزش ها، عنوان کرد

شایان ذکر است تکریم همکاران بازنشسته سازمان مرکزی در سال 93 و اجرای همخوانی گروه بین المللی ولایت از دیگر بخش های این مراسم بود.

همچنین فایل صوتی سخنان دکتر فاطمی در بخش مصاحبه های پرتال قابل دسترسی و دریافت است.