نقش داوطلبانه بودن، ایجاد روحیه پرسشگری و آموزش های غیر رسمی در یادگیری مستمر

دکتر عروف زاد مدیر امور پردیس های استان اصفهان در جلسه کرسی یونسکو با عنوان " معلمان به مثابه یادگیرندگان مادام العمر " که یکشنبه 12 دی 1395 که در پردیس فاطمه زهرا (س) اصفهان برگزار شده بود، ضمن تشکراز حضور اساتید و قدردانی از دکترمهرمحمدی سرپرست دانشگاه فرهنگیان به عنوان عضو کرسی یونسکو و زمینه ساز اجرا و  برگزاری کرسی ها در دانشگاه فرهنگیان اظهار کرد: در بسیاری از موارد کرسی ها منبع تولید فکر و پل ارتباطی بین دانشگاه ها، جامعه مدنی، جوامع محلی، پژوهش وسیاستگذاری هستند.

دکتر عروف زاد ادامه داد: هدف کلی این کرسی ایجاد و ارتقای سیستم یکپارچه پژوهش، آموزش، اطلاع رسانی و مستند سازی فعالیت های ناظر بر توسعه حرفه ای معلمان است.

وی همچنین با اشاره به اینکه کرسی " معلمان به مثابه یادگیرندگان مادام العمر" حوزه های متعددی از اولویت های یونسکو رادرحوزه آموزش در برمی گیرد افزود: اهمیت  فعالیت های کرسی در رشد مهارت های حرفه ای  معلمان و حوزه تربیت معلم  بیشتر آشکار می شود.

مدیر امور پردیس های استان با تاکید بر اهمیت شرایط و موقعیت فیزیکی در یادگیری تصریح کرد: ما به عنوان یک عضو هیئت علمی یا استاد ممکن است در فضای کلاس و یا سالن سخنرانی با آشفتگی روانی روبرو شویم که این مسئله مبنای علمی دارد.

وی اضافه کرد: تمام چیدمان ها ورنگ آمیزی های  اطراف و نحوه ی قرارگرفتن و فاصله مخاطبین  هر یک می تواند روی فضای یادگیری تأثیرگذار باشد و رفتارها را جهت دهد.

دکتر عروف زاد با اشاره به مؤلفه های  گوناگون تاثیرگذار در رفتار  خاطر نشان کرد: موقعیت فیزیکی همچون جرقه ای است که می تواند در روند ایجاد یادگیری تاثیرگذار باشد.

وی با اشاره به تئوری اثر پروانه ای در حوزه مدیریت افزود: اگر معلم بتواند با رفتار و دانش خود جرقه ای  در ذهن مخاطبین ایجاد کند بی تردید میتواند در این راستا اثرگذار باشد.

مدیر امور پردیس های استان در پایان ابراز امیدواری کرد: این جلسات بتواند در ارتقاء سطح نگرش و دانش معلمان درحوزه ی معلمی مؤثر باشد.

در این نشست دکتر آقا حسینی سرپرست پردیس شهید باهنر اصفهان ضمن معرفی برنامه ی شبکه یکپارچه سازی دانشگاه ها که تحت عنوان کرسی یونسکو مطرح شد، گفت: این برنامه  ازسال 1992 به منظور ترویج همکاری های  بین المللی و به اشتراک گذاری دانش وکار مشترک در حوزه های مختلف آموزش علوم طبیعی واجتماعی ،فرهنگ وارتباطات وعلوم اساسی موردنیاز جوامع  راه اندازی شد تا بتواند چالش های اساسی حیات بشررا شناسایی و برای آن راهکار بیابد؛ اینکه چه باید کرد وچگونه باید زندگی را کیفیت بخشید و نهایتا به هدف اصلی که سعادت انسان است رسید.

وی اضافه کرد:  دانشگاه فرهنگیان  به عنوان متولی اصلی تعلیم و تربیت و بسترساز تحقق سند تحول بینادی دراین مسیر به دنبال اشتراک گذاری دانش موجود در بین فرهنگیان واساتید محترم دانشگاه است.

دکتر آقا حسینی  با اشاره به ویژگی های منحصر به فرد دانشگاه و تأکید بر امر آموزش، تربیت، نگرش و شخصیت معلم تصریح کرد: نقش الگویی دانشگاه فرهنگیان در نظام تعلیم و تربیت کشور سبب شد تا این دانشگاه پیشنهاد اجرای کرسی ها را با تاکید برمضمون یادگیری مادام العمر به یونسکو بدهد تا بتواند زمینه اشتراک گذاری دانش را فراهم سازد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود افزود: هیچ بحثی وگفتاری  درجامعه نمی تواند  به سرانجام  برسد مگر اینکه نظریه پردازی شود و نظریه پردازی  بومی سازی شده که با جامعه و فرهنگ دینی واعتقادی جامعه ما هماهنگ باشد.

سرپرست پردیس شهید باهنر اصفهان در پایان خاطر نشان کرد: باید تمام تلاشمان بر این باشد تا معلمان روی منحنی یادگیری قرار گیرند چرا که اگر معلم از محور  منحنی یادگیری خارج شود جامعه نیز از منحنی یادگیری خارج خواهد شد و کسی که یاد نگیرد و یاد ندهد صرفا یک حیات تصنعی خواهد داشت.

 در این جلسه همچنین دکتر رجالی  استاد دانشگاه صنعتی اصفهان و موسس خانه ریاضیات ضمن اشاره به اهداف یونسکو در ارتقاء کیفیت زندگی از طریق آموزش مستمر، عدالت و کیفیت بالای آموزش و یادگیری مادام العمر برای همگان را از اولویت های برنامه یونسکو از سال 2015 تا  2030 عنوان کرد.

وی ضمن اشاره به تاثیر یادگیری بر جوامع انسانی و بیان جملاتی از اندیشمندان بزرگ در وصف ضرورت یادگیری مادام العمر چهارچوب عملی مورد نظر یونسکو را مبتنی بر جمله "ز گهواره تا گور دانش بجوی " دانست.

دکتر رجالی شیوه موثر مواجه معلمان با تغییرات برنامه درسی ریاضی را شرکت در دوره های ضمن خدمت و تشکیل جلسات و استفاده از خرد جمعی عنوان و اظهار کرد: یادگیری مادام العمر در سراسر زندگی افراد جریان دارد و انعطاف پذیر است، انسان می تواند از منابع زیادی یاد بگیرد و به همان نسبت وسعت کارش افزایش خواهد یافت.

وی ایجاد روحیه فعال، نوآور، شاد و حساسیت در برابر مسائل پیرامونی، توانمند سازی یادگیرنده برای ارتباط مفید بین فرهنگ ها، تمدن ها و اقوام، توسعه حرفه ای و داشتن ایده های خوب را از ویژگی های یادگیری مادام العمر برشمرد.

استاد دانشگاه صنعتی اصفهان با تاکید بر آماده سازی شرایط برای تحقق این نوع یادگیری خاطر نشان کرد: وظیفه مسئولین یا کرسی داران این است که ضمن فراهم ساختن ابزار های یادگیری، مهارت ها را نیز آموزش دهند.

دکتر عیدی مدیر موزه های هنری شهرداری اصفهان از دیگر اعضاء پنل در این نشست  نیز با اشاره به موضوع جامع الاطراف بودن یادگیری گفت: یادگیری یک امر فراگرد محور است به این معنا که هر چیزی با خصوصیت فراگرد، چهار محور دارد که شامل کنش، حرکت، مبادله و دگرگونی می شود.

وی افزود: وقتی از یادگیری مستمر و جامع الاطراف سخن میگوییم در واقع از این پدیده جدید سخن گفته می شود که معلم و متعلم یکی است.

دکتر عیدی در ادامه سخنان خود در پاسخ به این سوال که چرا به یادگیری جامع الاطراف نیازمندیم گفت: اساسا فرهنگ یک پدیده ساختمند است و تمام حوزه های فرهنگ با هم رابطه ارگانیک دارند، وجود مشکل در بخشی منجر به کارکرد نادرست مجموعه خواهد شد، همچنین فرهنگ در حال تغییر است پس یادگیری هم باید مستمر و مادام العمر باشد. 

وی در پایان با تاکید بر ضرورت تفکر و پرسشگری افزود: اینکه چه بیاموزیم مهم است، هرقدر پیش دانسته های ما از جامعه پیرامونی بیشتر باشد به همان میزان قدرت پرسشگری بالا می رود.

همچنین دکتر پناهی معاون پژوهش اداره کل آموزش و پرورش با اشاره به عدم فراهم شدن زیرساخت سند تحول و نقشه راه آن، تدوین سند تحول آموزش و پرورش را حاصل تجربه 500 محقق دانشگاهی و حوزه علمیه و صاحب نظران عرصه تعلیم و تربیت دانست.

وی با توجه به 6 ساحت سند تحول آموزش و پرورش گفت: دانش آموزی که تربیت می شود باید در 6 بعد اعتقادی و عبادی و اخلاقی، اجتماعی و سیاسی، زیستی زیبا شناختی و هنر  و همچنین اقتصادی و علم و فناوری مطلوب و توانمند باشد.

دکتر پناهی راهکار تحقق تحول بنیادین را و ارائه راهکار و نقشه راه جمع حاضر در جلسه بر انجام  ساحت های ششگانه تربیت برشمرد و اظهار کرد: هرکدام از حاضران می توانند در موارد مرتبط با خود براساس راهکارهایی که در سند پیش بینی شده است برنامه یکساله و میان مدت تهیه کنند که این الگویی خواهد شد که میتوان آن را به کل کشور سرایت داد.

 دکتر رکنی زاده استاد فیزیک هسته ای دانشگاه از دیگر سخنران های کرسی یونسکو هدف اساسی در آموزش مادام العمر  را طرح پرسش انسان بی پرسش، انسانی است که راه نمی رود دانست و گفت: بزرگترین مشکلی که در جوامع حتی در دوران مدرن وجود دارد این است که پرسش حقیقی نداریم، وقتی کسی پرسش نداشته باشد چگونه می خواهد پاسخ آن را با تحقیق و جستجو پیدا کند.

 وی در ادامه تصریح کرد: آموزش و پرورش در طول سالهای گذشته به سمت آموزش معلمان از طریق آموزش های ضمن خدمت اجباری  سوق پیدا کرده و این درحالی است که سه ویژگی تداوم، داوطلبانه بودن و خود انگیخته بودن  از اصلی ترین مولفه های آموزش مادام العمر است.

  دکتر رکنی زاده با بیان اینکه شاید مهمترین کار ما در این گفت و گوها این است که چگونه میتوانیم سوال پیدا کنیم؟ و چرا سوال نداریم؟ اضافه کرد: آموزش مطلق هدف مدارس نمی تواند باشد بلکه فرایند یادگیری توام با یک نوع تجربه است که شامل شناخت و شناسایی فرایندهاست.

وی  بروز خودشکوفایی را در مراحل بالاتر و پس از تامین نیازهای اولیه دانست و خاطر نشان کرد: از بزرگترین مسایل؛ عدم توجه معلمان به نیاز های سطح بالاتر خودشان و ساخت افق های جدیدتری است، بدون ورود به عرصه تجربی نمی توانیم نیازها را درک کنیم.

استاد فیزیک هسته ای دانشگاه در ادامه اضافه کرد: در این کرسی ها باید  برای گسترش عقلانیت، رشد و تعالی در حیات انسانی، اخلاقیات تلاش کرد و شیوه های مواجه با موانع زندگی و در یک کلام حکمت را آموزش داد و یاد گرفت.

وی با بیان انعطاف پذیری به عنوان مهمترین ویژگی آموزش مادام العمر اظهار کرد: انسان ها را در قالب هایی که ما متمایلیم نمی توانیم در فرایند یادگیری مشارکت دهیم؛ محیط های آموزشی باید از حالت کلاسی خارج و فرصت گفت وگو  برای افراد ایجاد شود.

در ادامه نشست دکتر کیمیاگری عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان با بیان اینکه آموزش های غیر رسمی در تمامی جوامع بشری جریان دارد اظهارکرد: در گردشی که دانش آموزان با خانواده خود می روند و یا در برخورد های روزانه خود با دیگران، یادگیری در جریان است، آموزش های غیر رسمی علاوه برداشتن تنوع و انگیزشی که ایجاد می کنند بر زندگی واقعی انطباق دارند .

وی در پایان با تاکید بر اهتمام در زمینه انجام پژوهش هایی در خصوص آموزش های غیر رسمی خاطر نشان کرد: معلمان به عنوان یادگیرندگان مادام العمر باید در پیوند با آموزش های غیر رسمی محیطی باشند تا با الگو برداری، از آنها در امر یاددهی استفاده کنند.