بررسی مدل توسعه حرفه ای معلمان، طرح های عملی توسعه دانشگاه و بازآموزی معلمان

مراسم تقدیر از پژوهشگران دانشگاه فرهنگیان، عصر امروز، با دو نشست تخصصی با عناوین «بررسی مدل توسعه حرفه ای معلم ها» و «طرح های عملی توسعه دانشگاه و بازآموزی معلمان» ادامه پیدا کرد.

در ابتدای اولین نشست تخصصی که با حضور سرپرستان پردیس ها برگزار شد، دکتر «ابراهیمی»، مدیر مرکز خیرین دانشگاه ساز، ضمن سخنانی، از تشکیل اولین جلسه خیرین دانشگاه ساز تا دو هفته ی آینده در دانشگاه فرهنگیان، خبر داد.

وی، همچنین، به ارائه اخباری در این زمینه پرداخت که از مهم ترین آن ها می توان به تأسیس انجمن خیرین حامیان پژوهش در دانشگاه فرهنگیان و واحدهای استانی با حضور استاندار، نماینده ها، شهردار و دیگر مسؤولان، راه اندازی واحد مشابه جهاد دانشگاهی در دانشگاه فرهنگیان و امضای تفاهم نامه با سازمان های متولی پیشگیری از آسیب های اجتماعی و امور فرهنگی، نام برد.

در ادامه، دکتر مرتضی طاهری، با حضور دکتر مهرمحمدی، دکتر  موسی پور و دکتر ابراهیم طلایی، به ارائه رساله خود با عنوان بررسی مدل توسعه حرفه ای معلمان پرداخت.

وی که این طرح را در دانشگاه شهید بهشتی، به انجام رسانده، با بیان این مطلب که یکی از اصلی ترین دغدغه های حال حاضر مسؤولان دانشگاه، داشتن معلمانی حرفه ای و توسعه یافته است، گفت: این هدف، تنها در بستر تربیت معلم محقق خواهد شد، چرا که برای رفع این دغدغه، باید به دنبال ایجاد تغییر در نگرش و باور معلمان باشیم که امکان تحقق این مهم در دانشگاه فرهنگیان وجود دارد.

طاهری، ادامه داد: معلمان در این فرآیند، نقشی  دو گانه دارند، از یک سو خود معلمان، به عنوان مهم ترین عنصر آموزش و پرورش نیاز به تغییر دارند و از سوی دیگر به عنوان مجری تغییر و تحول در مدارس هستند.

وی، با توضیح این موضوع که کلاس های ضمن خدمت معلمان به صورت فشرده در روزهای پنجشنبه و جمعه انجام شده و همین موضوع موجبات برآورده نشدن انتظارات آن ها را فراهم کرده، از تجدید نظر در ساختار مدرسه ای مراکز تربیت معلم، ایجاد نظام بهبود کیفیت، حمایت از معلمان در دوره های آموزش تکمیلی، ارتقای محتوای آموزشی، استفاه بهینه از مدت زمان محدود معلمان و کاهش فشردگی برنامه درسی و استفاده از فرصت ارزشمند حضور معلمان جهت آموزش به عنوان راهکارهایی برای جلب رضایت خاطر معلمان نام برد.

طاهری، همچنین در بخش دیگری از سخنان خود، به وضعیت معلمان فارغ التحصیل در روستاها اشاره کرد و گفت: معلم، زمانی که فارغ التحصیل می شود، سال های اول تدریس خود را در محروم ترین مدارس کشور می گذراند، در حالی که معلمان باید دو، سه سال اول خدمت خود را، در مدارس خوب کشور، تدریس کند تا توسط معلمان باتجربه، آموزش ببیند.

دکتر طاهری، به حرفه ای بودن کار معلم اشاره کرد و گفت: اولین حرفه هایی که تحت عنوان حرفه ثبت شده اند، پزشکی و حقوق هستند، زیرا این رشته ها همواره با تصمیم های غیر معمول مواجه می شوند، در واقع متخصصان این دو رشته، همواره باید تصمیمات جدیدی بگیرند، ما معتقدیم معلمی نیز، یک حرفه است، به همین واسطه معلم هم باید تصمیمات غیر معمول بگیرد، نه اینکه یک جزوه را سال ها تدریس کند، بنابر این باید قبل از هر کاری، در معلم های خود این بینش را تقویت کنیم که خودش را یک فرد حرفه ای بداند که بقای او وابسته به یادگیری مستمر است.

دکتر طلایی، آموزش دیده ی رشته تحقیقات آموزشی از دانشگاه آکسفورد، به ارائه نظر خود، درباره ی رساله ی دکتر طاهری، پرداخت و گفت: باید در این مسائل به داده های ایرانی فکر کنیم و تحلیل هایمان برخواسته از داده های تجربی ایرانی باشد.

دکتر مهرمحمدی نیز، با تأیید نظر دکتر طاهری، درباره تدریس معلمان فارغ التحصیل در مدارس بدون امکانات، افزود: سال های اول فارغ التحصیلی، معلمان باید مورد حمایت و پشتیبانی قرار بگیرند تا جامعه پذیر شده و از فشارهای عصبی و استرسی ایمن بمانند، در غیر این صورت، شاهد ریزش و فرسایش شغلی خواهیم بود.

دکتر موسی پور، پس از دیگر اساتید، به طرح سخن پرداخت و گفت: معلمان، از مدرسان خود تعلیم می بینند، بنابر این در صورتی آموزش ها مرتبط و مؤثر خواهد بود که مدرسان با دانش آموزانی سر و کار داشته باشند که امروز معلمان با آن ها مرتبط هستند، به عبارت دیگر، مدرس باید از کلاسی بیرون بیاید که معلم قرار است به آن کلاس برود.

وی، افزود: مدرسی که خودش تجربه ارتباط با دانش آموزان زمان حاضر را ندارد، تنها می تواند حرف نظری بزند. چون آن حس مشترک و حس ارتباط با معلمی که می خواهد در مدرسه واقعی درس بدهد، وجود ندارد، به همین دلیل، به نظر من، اگر قرار است حرفی از توسعه حرفه ای معلم ها بزنیم، باید قبل از آن از توسعه حرفه ای مدرسان بگوییم، برای تحقق این امر، باید به شیوه نظامات خاص پیش برویم؛ به گونه ای که اگر کسی می خواهد مدرس باشد، حتما باید در مدرسه نیز تدریس کند.

در نشست تخصصی دوم که بعد از استراحتی کوتاه برگزار شد، دکتر حسن ذوالفقاری، به بیان توضیحاتی با موضوع طرح های عملی توسعه دانشگاه و بازآموزی معلمان پرداخت و گفت: طرحی که آن را ارائه داده ام، البته نیاز به تأمل و رسیدگی بیشتر دارد، اما معتقدم، مسأله ضمن خدمت و بازآموزی معلمان به قدری مهم است که می توان گفت سایه ی آن، بر همه بخش های مختلف نظام، حتی در تألیف گسترده شده است، به همین دلیل اگر، آموزش های ضمن خدمت معلمان، به خوبی انجام شود، نظام آموزشی در اجرای اهداف خود موفق خواهد بود.

وی، با اشاره به سفرهایی که در 17 سال خدمت خود به شهرهای مختلف کشور داشته، افزود: در این سال ها به این باور رسیده ایم که کتاب درسی نمی تواند همه سلایق و مسائل منطقه ای را تحت پوشش قرار بدهد، شاهد این موضوع هم انتقاداتی است که به حق بعد از تألیف هر کتاب به مطالب آموزشی وارد شده، بنابر این برنامه درسی باید جایگزین کتاب درسی شود، برنامه ای که باید توسط معلم اجرا شود و به همین دلیل، معلم به عنوان عنصر اصلی اجرای این برنامه درسی، باید از تخصص حرفه ای و تحصیلات مرتبط و اثر گذار بهره مند شود.

دکتر ذوالفقاری، با مقایسه دوره های بازآموزی معلم ها در کشورهای آلمان، ژاپن، تایلند و ... تصریح کرد: وجه مشترک دوره های بازآموزی کشورهای مورد مطالعه، این است که بعد از یک دوره تحصیلی که شخص تحصیلات اولیه اش را به پایان رساند، یک دوره چهار ساله بازآموزی هم برای فرد برگزار خواهد شد.

ذوالفقاری، همچنین به نحوه اجرای برگزاری دوره های بازآموزی که در طرح خود آورده، اشاره کرد و افزود: اجرای دوره ها به صورت سالی واحدی و با ارائه واحدهای کمتر (هر سال 8 تا 10 واحد)، جذب از طریق برگزاری آزمون اختصاصی، ترکیب واحدهای تخصصی به مهارت های عملی 60 به 40 و طراحی کتاب های تخصصی به صورت کاملا آموزشی از مراحل اجرای این دوره ها است که باید در 2 مرحله آزمایشی و تشویقی و سراسری به اجرا درآید.

وی، آشنایی با آخرین دستاورهای علمی با معرفی مواد و متون درسی، توجه به نگارش های علمی و تهیه مقالات و کار عملی و تدریس نمونه، گنجاندن برنامه های تازه درسی در آموزش های ضمن خدمت، بازنگری دوره ای و به روز کردن برنامه های آموزشی، شناسایی و رفع مشکلات معلمان در حین تدریس و در برداشتن مزایای شغلی را، از جمله مزایای این کلاس های بازآموزی، عنوان کرد.

پس از سخنان دکتر ذوالفقاری، دکتر محمود تلخابی، به ارائه نظرات خود در باره این طرح پرداخت. تلخابی، در این رابطه با الگو خواندن آموزش نیمه حضوری از زمان طولانی تحصیل بر پایه این طرح، انتقاد کرد و گفت: با ارائه 8 تا 10 واحد در سال، معلم برای تغییر مدرک خود از کاردانی به کارشناسی باید 10 سال درس بخواند که همین موضوع می تواند عاملی برای فرسایشی شدن آموزش باشد.

وی، در ادامه به ارائه پیشنهادی در این زمینه پرداخت و افزود: معلمان ما برای آموزش نباید از مدرسه بیرون بیایند، چه این خارج شدن از مدرسه مجازی باشد، چه حقیقی، این اساتید ما هستند که باید برای ارائه آموزش به مدارس مراجعه کنند.

دکتر لیلا فرتاش نیز، با بیان این مطلب که باید به یک یادگیری مادام العمر برای معلمان فکر کرد، گفت: معلم باید همواره در حال آموزش دیدن باشد، چرا که اگر حتی به مدرک دکترا برسد و آموزشش متوقف شود، دچار رکود و انفعال خواهد شد.

فرتاش، در ادامه پیشنهاد کرد، هر نوع تصمیم گیری جدید در این زمینه، با فراخوانی همراه شود تا نظر خود معلمان نیز در اجرای طرح ها مورد توجه قرار گیرد.

دکتر براتعلی منفردی راست نیز، به عنوان آخرین نفر در نشست تخصصی طرح های عملی توسعه دانشگاه که با ریاست دکتر تاجیک اسمعیلی برگزار شد، با ضروری دانستن ارائه آموزش های مستمر به معلمان گفت: 40 درصد معلم های ما معلم های روستایی هستند و باید روش های تدریس در کلاس های چند پایه را فرا بگیرند.

در پایان این نشست.

شایان ذکر است، مراسم ملی روز پژوهش و فناوری و تقدیر از پژوهشگران برتر دانشگاه فرهنگیان، که از صبح  امروز یکشنبه، 8/10/92، در پردیس نسیبه تهران، آغاز شده بود، تا ساعت 17 ادامه  یافت.