روح تربیت معلم، کارورزی است

دکتر محمود مهرمحمدی، سرپرست دانشگاه فرهنگیان، صبح شنبه 10/12/92، در جمع مدیران گروه های علوم تربیتی پردیس ها و مراکز آموزش عالی، به بیان سیاست های کلی دانشگاه در برنامه درسی جدید پرداخت و بر اهمیت دوره های کارورزی برای دانشجو معلمان تأکید کرد.

در نشست تخصصی مدیران گروه های علوم تربیتی که در پردیس شهید چمران شهر تهران برگزار شد، پس از طرح بخشی از پرسش های حاضران و پاسخ های احمدی، از مدرسان دانشگاه فرهنگیان پیرامون برنامه درسی، دکتر مهر محمدی، ضمن سخنانی، با زنده، جاندار و پویا خواندن این نشست، گفت: شعار ما، همواره این است که باید روح مردم سالاری دینی و امکان ارائه نظرات در دانشگاه وجود داشته باشد. اگر قرار است شاهد اجرای این شعار باشیم، باید قبل از هر چیز، خودمان، با این فضاها خو بگیریم و مؤدب به این أداب باشیم.

وی، ادامه داد: نشست امروز، یک نشست زنده ی دانشگاهی است که در آن نشانه های خوبی از رعایت آداب گفت و گو، تحمل شنیدن رأی مخالف، کنترل عواطف و بیان خردمندانه عقاید، موج می زند.

دکتر مهر محمدی، نشست تخصصی مدیران گروه های علوم تربیتی را در امتداد ایفای نقش دانشگاه به منظور اعطای حق اولیه به دانشجو معلمان که همانا حق برخورداری از آموزش با کیفیت است، مطرح کرد و افزود: یکی از پیش نیازهای بحثی که با عنوان حقوق دانشجویی و در رأس آن ها، برخورداری از آموزش باکیفیت طرح می شود، بی شک، برگزاری چنین جلساتی است که در آن، به دنبال اعطای حق اولیه به بخش وسیعی از دانشجو معلمان هستیم.

وی، تأکید کرد: از آنجا که تعداد دانشجو معلمان رشته ی  آموزش ابتدایی، از نظر کمی بسیار زیاد است، این جلسه، نشستی هدفمند و ارزشمند به حساب می آید.

سرپرست دانشگاه فرهنگیان، در ادامه، از تصویب برنامه جدید درسی دوره ابتدایی خبر داد و گفت: با وجود اینکه این برنامه ی تحول، به تصویب شورای دانشگاه هم رسیده، اما هنوز به دلیل برخی ملاحظات که در این زمینه وجود دارد، از ابلاغ آن به پردیس ها و مراکز آموزش عالی خودداری کرده ایم.

وی، با اشاره به راهکار اصلی رفع ابهامات و دغدغه ها، ادامه داد: به همین منظور، در جلسه ای که تا قبل از سال جدید برگزار می شود، تلاش می کنیم با استفاده از نقطه نظرات سرپرستان پردیس ها و مراکز آموزش عالی، ابلاغ این برنامه جدید درسی، با اشکال و ابهام کمتری صورت گیرد و پس از ابلاغ، انشاءالله با قدرت، شاهد عملیاتی شدن این برنامه ی زیربنایی که تضمین کننده حاکمیت روح آکادمیک بر دانشگاه است، خواهیم بود.

دکتر مهر محمدی، با بیان این مطلب که عدم ابلاغ برنامه جدید درسی، به منزله ی فقدان زیرساخت ها نیست، خطاب به مدیران گروه های علوم تربیتی، افزود: با وجود اینکه هنوز برنامه ای به پردیس ها و مراکز آموزش عالی ابلاغ نشده، اما شما با فعالیت های خود ثابت کردید که زمینه های تحرک و پویایی مورد انتظار گروه های تربیتی در دانشگاه وجود دارد، جمع پویا و زنده ی حاضر، این پیغام را به ما می رساند و بسیار امیدوارکننده است.

سرپرست دانشگاه فرهنگیان، در بخش دیگری از سخنان خود، ارائه ی واحدهای کارورزی در ترم جدید را، یکی از اصلی ترین دغدغه های، مدیران گروه های تربیتی عنوان کرد و گفت: در این جلسه، به نظر می رسد کارورزی که در برنامه مکمل دیده شده، محل اختلافی جدی است، من از همین جا، از همه می خواهم تا نسبت به اجرای کارورزی در پردیس ها و مراکز آموزش عالی، اهتمام ویژه ای داشته باشید؛ اگر چه در برنامه مکمل، الزامی برای اجرای کارورزی وجود ندارد، اما اصرار داریم، با همراهی شما، این کار، شروع شود.

وی، ادامه داد: اینکه دانشجو معلمان، پیش نیازهای لازم برای کارورزی را نگذرانده اند یا در اجرای این طرح، مشکلاتی دارند، قابل درک است؛ اما اینکه در برنامه مکمل، از کارورزی در این دوره، به عنوان مرحله پیش کارورزی، نام برده شده، نشان دهنده ی این است که دانشجو معلمان، با همان اندک آموزش خود هم می توانند شاهد فرآیند تدریس در مدارس باشند. همچنین در بحث استرس حضور در کلاس درس، باید بگویم که این استرس حتی برای فارغ التحصیلان تربیت معلم هم وجود دارد و حضور برای اولین بار در کلاس درس، کار دشواری است؛ به همین دلیل اگر این رویارویی دانشجو معلم با کلاس درس هر چه زودتر، انجام پذیرد، مفیدتر خواهد بود.

دکتر مهر محمدی، از کارورزی، به عنوان روح تربیت معلم، نام برد و افزود: کارورزی، بزرگ ترین شایستگیِ برنامه های تربیت معلم، است. بی شک، شأن و منزلت برنامه های تربیت معلم، به اعتبار کارورزی است؛ به همین دلیل، به نظر ما 8 واحد کارورزی، اصلا کفایت نمی کند و کارورزی باید در کل برنامه درسی، جاری و ساری شود. باید به گونه ای برنامه ریزی شود که در طول 4 سال تحصیل، ارتباط دانشجو معلم با مدارس قطع نشود و از همان بدو ورود به دانشگاه فرهنگیان، به طور متوازن هم در مدارس و هم در دانشگاه حضور داشته باشند.

وی، در همین راستا، از ایجاد دفتر کارورزی در بدنه دانشگاه فرهنگیان، به عنوان بعد سرمایه گذاری و از تشکیل گروهی پژوهشی در پژوهشکده مطالعات تربیت معلم، به عنوان بعد نظری خبر داد و گفت: به عنوان اولین قدم در راه تسهیل اجرای کارورزی، در نظر داریم تا طرح تشکیل دفتر کارورزی مدارس وابسته را به تصویب هیأت امنای دانشگاه رسانده و متعاقب آن به بررسی دغدغه های موجود در مسیر تحقق کارورزی در پردیس های دانشگاهی بپردازیم؛ همچنین، یک گروه پژوهشی در پژوهشکده مطالعات تربیت معلم برای پژوهش در خصوص کارورزی ایجاد شده  که ما با اتکا بر نتایج تحقیق آنها و این دستاوردها، در روزآمدکردن طرح های کارورزی، گام برداریم.

روانشناسی کودکان استثنایی، موضوع دیگری بود که سرپرست دانشگاه فرهنگیان، در مورد آن صحبت کرد.

وی، با بیان این مطلب که ظرفیت تعامل سازنده با دانش آموزان ویژه را باید در همه معلمان، ایجاد کرد، با بیان مطالبی، در خصوص چگونگی دستیابی به این هدف، گفت: بازنگری ضربتی یا همان طرح مکمل، فعلا در دوره کارشناسی پیوسته آموزش ابتدایی صورت گرفته است. رشته های دیگر هم، یکی پس از دیگری، بازنگری ضربتی خواهند شد تا جایی که شاهد یک بازنگری سراسری باشیم و سال تحصیلی جدید را، با برنامه های بازبینی شده شروع کنیم. به همین منظور، طی چند هفته آینده، طراحی مدل مفهومی تربیت معلم انجام خواهد گرفت و در اختیار گروه های مختلف، قرار می گیرد تا گروه ها با اتکا به مدل مفهومی، شروع به بازنگری سراسری کنند. بعد از این بازنگری اساسی، ظرفیت تعامل سازنده با دانش آموزان ویژه را در همه معلمان ایجاد خواهیم کرد تا بتوانند با دانش آموزان تیزهوش و استثنایی ارتباط برقرار کنند.

سرپرست دانشگاه فرهنگیان، در بخش دیگری از سخنان خود در جمع مدیران گروه های علوم تربیتی پردیس ها و مراکز آموزش عالی دانشگاه، به بحث منابع اشاره کرد و گفت: اینکه دانشگاه، کتاب درسی رسمی داشته باشد، موضوعی است که البته اقتضای دانشگاه فرهنگیان نیست، اما بحثی کاملا جدی است. عدم الزام به داشتن منابع، آزادی آکادمیکی است که امروزه در دانشگاه ها حکم فرما است، اما این قضیه نباید غیر مقید و کاملا باز هم باشد. به همین دلیل، در نظر داریم که آینده، سیاست روشنی در این زمینه اتخاذ کرده و همه مدرسان را به فرآیندی مسابقه گونه برای تولید منابع آموزشی دعوت کنیم، به این ترتیب، که تألیفات و منابع آموزشی مدرسان در هیأتی ممیزی، مورد بررسی قرار گیرد و بعد از تأیید منابع آموزشی، دانشگاه، برای یک درس، چند منبع را مجاز در نظر گیرد. اما این موضوع به این معنا نیست که بخواهیم کنترل ریز و جزئی در تدریس مدرسان داشته باشیم، چرا که در این صورت، زمینه و انگیزه ای برای کار استادان باقی نمی ماند.

دکتر مهرمحمدی، همچنین در خصوص بحث ضمن خدمت استادان، گفت: مدرسان ما، نیاز به آموزش های کوتاه مدت و ضمن خدمت دارند که از معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه درخواست می کنم در این جهت اهتمام بیشتری داشته باشند. در همین راستا، معاونت جدیدی با عنوان نظارت، سنجش و تضمین کیفیت به عنوان معاونت ششم، جایگزین معاونت هماهنگی شده است که طی آن دفتری برای برنامه ریزی در خصوص ضمن خدمت معلمان، ایجاد خواهد شد.

اما بخش دوم سخنرانی سرپرست دانشگاه فرهنگیان، به جلسه پرسش و پاسخ اختصاص داشت. دکتر مهرمحمدی، در پاسخ به این پرسش که وضعیت هیأت علمی دانشگاه به کجا رسیده، گفت: در نظر داریم، در جلسه ای با حضور رییس جمهور یا وزیر آموزش و پرورش، به تعیین تکلیف وضعیت هیأت امنا و هیأت علمی بپردازیم.

پرسش بعدی که دکتر مهمحمدی، به آن پاسخ داد، در خصوص دلایل اجرای واحد کارورزی در ترم جاری بود که با این پاسخ سرپرست دانشگاه فرهنگیان، مواجه شد: ممکن است نیازهای فوری آموزش و پرورش باعث شود تا دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان، پیش از فارغ التحصیلی، بخشی از ساعت خود را در مدارس تدریس کنند، اما اصرار ما برای اجرای واحد کارورزی، به این خاطر نیست. همانطور که اشاره شد، اهمیت موضوع کارورزی باعث شده تا در برنامه مکمل، واحد کارورزی را برای این ترم پیش بینی کنیم.

ایجاد نظام معلمی، انجام آزمون جامع بعد از پایان دوره ی تحصیلات دانشجو معلمان، اندیشیدن تدابیری برای تدریس معلمان در رشته های مرتبط خود و دقت بیشتر در توزیع واحدهای درسی از سوی دانشگاه، موضوعات دیگری بودند که در این جلسه از سوی مدیران گروه های علوم تربیتی پردیس ها و مراکز آموزش عالی دانشگاه فرهنگیان طرح شد و سرپرست دانشگاه فرهنگیان، صمیمانه و صبورانه، شنونده و پاسخگوی مطالب مذکور بود.